Rękopisy z kolekcji Hieronima Łopacińskiego znajdujące się w Narodowym Zasobie Bibliotecznym należą do najcenniejszych zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie. Były one gromadzone przez patrona Biblioteki Hieronima Łopacińskiego – językoznawcę, etnografa, historyka i bibliofila. Najważniejsze dla Łopacińskiego były badania naukowe, którym poświęcał swój wolny czas, zapał i twórcze siły. Interesowały go przeróżne zagadnienia, choć głównie koncentrował się na językoznawstwie, historii literatury, etnografii, historii Lublina i regionu. Cieszył się niezwykłym poważaniem w polskim świecie naukowym, był m.in. członkiem korespondentem Akademii Umiejętności. Sporządzona w 1957 roku przez profesora Jerzego Starnawskiego bibliografia podmiotowa prac Łopacińskiego obejmuje prawie 600 pozycji.

W kolekcji znajduje się 437 jednostek rękopiśmiennych, w tym niezwykle cenne dokumenty i przywileje dotyczące miast Lubelszczyzny i cechów miejskich, wiele z nich wyszło z kancelarii królewskiej. W zbiorze znajdują się także duże archiwa znaczących rodzin szlacheckich: Suchodolskich i Orzechowskich oraz pokaźna spuścizna odpisów dokumentów, notat i korespondencji Hieronima Łopacińskiego.