/page0003.djvu

			Ewa Gawarecka
LUBELSKIE TOWARZYSTWO
MIŁOŚNIKÓW KSIĄŻKI
W POLSCE LUDOWEJ
LUBLIN 1984
LUBELSKIE TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW KSIĄŻKI
		

/page0004.djvu

			REDAKCJA
Maria i Henryk Gawareccy
♦
KONSULTANCI
Jan Gurba
Alojzy Leszek Gzella
Zbigniew Jóźwik
Henryk Zwolakiewicz
*
OPRACOWANIE GRAFICZNE
Zbigniew Jóźwik
*
REDAKCJA TECHNICZNA
Antoni Dudek
Wydano z subwencji Wydziału Kultury i Sztuki
Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie
ZAKŁAD POLIGRAFII UMCS
Lublin, ul. Nowotki 11
Maszynopis przyjęto w grudniu 1983 r., podpi¬
sano do druku w maju 1984 r., wydrukowano
w czerwcu 1984 r. Składał A. Dunia, łamał
E. Werner, drukował na papierze druk. III kl.
BI, 80 g J. Kowalski, prace introligatorskie wy¬
konał zespół pod nadzorem M. Twardowskiej.
Ark. wyd. 5, ark. druk. 4,25, +4 str. ilustr. Za я.
nr 580/83, n. 500 egz., S-7
1000045261
		

/page0005.djvu

			Zycie kulturalne Lublina po odzyskaniu niepodległości w ro¬
ku 1918 charakteryzowało się spotęgowanym wysiłkiem spo¬
łeczeństwa w kierunku wyrównania zaniedbań w dziedzinie
kultury i oświaty oraz obfitością rodzących się instytucji, to¬
warzystw i związków. Przeszłość i tradycje organizacji życia
umysłowego w Lublinie predystynowały go na ośrodek o po¬
tencjalnych możliwościach stworzenia intensywnego i ciekawe¬
go życia kulturalnego. Już na początku wieku XIX powstaje
tu Instytut Bibliopoliczny (1812), który był pierwszą biblioteką
publiczną, następnie Szkoła Departamentowa, później Woje¬
wódzka (1816), Lubelskie Towarzystwo Przyjaciół Muzyki
(1816), Towarzystwo Przyjaciół Nauk (1818). W drugiej poło¬
wie XIX w. szeroko prowadzona jest działalność naukowa i spo¬
łeczna lekarzy w Lubelskim Towarzystwie Lekarskim (1878),
później szerzej rozwija się postępowy ruch oświatowy (Towa¬
rzystwo „Światło”). Działa też w tym czasie wybitna jednost¬
ka — Hieronim Łopaciński — filolog, który zgromadził bogaty
zbiór rzadkich starych druków, archiwaliów i rycin.
W 1918 roku powstaje Uniwersytet Lubelski, napływa tu
grupa pracowników naukowych, powstają warunki dla studiów
wyższych. Ożywia się ruch umysłowy. W 1922 roku powołany
zostaje Komitet uczczenia 150 rocznicy powstania Komisji Edu¬
kacji Narodowej, a w 1926 roku setnej rocznicy zgonu Stani¬
sława Staszica. Ukazuje się szereg wydawnictw naukowych.
W grupie głównych inicjatorów i organizatorów są tu: Zyg¬
munt Kukulski, Julian Krzyżanowski, Ludwik Kamykowski,
Feliks Araszkiewicz, ks. Ludwik Zalewski i kilku innych.
Wszyscy byli humanistami. I oni to stali się założycielami Lu¬
belskiego Towarzystwa Miłośników Książki, które powstało
w czerwcu 1926 roku i trwało do wybuchu II wojny świato¬
wej. Reaktywowane po wojnie rozwinęło wyjątkowo żywą dzia¬
łalność o mocniejszym akcencie oświatowym, skupiając grono
bibliofilów — ludzi różnych zawodów i specjalności, których
łączyło jedno — książka i wszystko, co w jej kręgu pozostaje.
O działalności tego Towarzystwa napisano dotychczas sze¬
3
		

/page0006.djvu

			reg artykułów w większości o charakterze przyczynkowym,
brak jest jednak opracowań monograficznych. Źródłem do ba¬
dań historii i działalności LTMK są materiały archiwalne, lu¬
belska prasa codzienna, czasopisma oraz nieliczne cząstkowe
opracowania.
Z materiałów archiwalnych najważniejsze są: Księga Pro¬
tokołów LTMK z lat 1926—1934, zespoły rękopisów zawiera¬
jące materiały autobiograficzne i dokumenty osobiste oraz ko¬
respondencję ks. Ludwika Zalewskiego, znajdujące się w Zbio¬
rach Specjalnych Biblioteki im. H. Łopacińskiego w Lublinie
i Archiwum LTMK z lat powojennych 1965—1982.
Ze źródeł drukowanych należy wymienić — wspomnienia
Feliksa Araszkiewicza i Franciszka Raczkowskiego oraz mate¬
riały kronikarskie Wiktora Ziółkowskiego.
Z dotychczasowych opracowań to: Stefana Wojciechowskie¬
go książka o charakterze faktograficznym, o bibliofilstwie lu¬
belskim z lat 1926—-1976, wstępy i krótkie syntezy Marii i Hen¬
ryka Gawareckich w wydawnictwach zwartych, artykuły
w „Bibliotekarzu Lubelskim”, „Kamenie”, „Kalendarzu Lubel¬
skim” oraz w prasie codziennej takiej, jak „Kurier Lubelski”
i „Sztandar Ludu”.
Cytowane tutaj źródła oraz opracowania dają pewną ilość
materiału faktograficznego, ale nie obejmują całokształtu dzia¬
łalności LTMK. Okres powojenny tego Towarzystwa właści¬
wie nie był opracowany w sposób odpowiadający intensyw¬
ności prac prowadzonych przez Towarzystwo z podkreśleniem
różnorodności działania w środowisku lubelskim. Z tych wzglę¬
dów postanowiono podjąć próbę opracowania, w miarę pełnego,
działalności LTMK w okresie Polski Ludowej (do 31.XII.1982
roku).
*
Tradycje zorganizowanego ruchu bibliofilskiego na Lubel-
szczyźnie, podobnie jak w całej Polsce, sięgają lat dwudzie¬
stych okresu międzywojennego. Pierwszymi towarzystwami by¬
ły: Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie, założone
w 1921 roku, Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie
4
		

/page0007.djvu

			w 1922 roku i Koło Miłośników Książki w Zamościu w 1923 ro¬
ku. W Lublinie podobnie jak w Toruniu Towarzystwo Miłośni¬
ków Książki powstało w roku 1926. Ogółem w latach 1921—
1927 czynnych było w Polsce dziesięć towarzystw bibliofilskich.
W Lublinie grono bibliofilów nie było zbyt liczne, ale sku¬
piło ludzi prawdziwie oddanych sprawom książki. Inicjatorem,
twórcą i duchem Towarzystwa Miłośników Książki był ks. dr
Ludwik Zalewski, profesor Seminarium Duchownego w Lu¬
blinie. Z wykształcenia był historykiem literatury i kultury,
pedagogiem, z zamiłowania bibliofilem, bibliotekarzem a na¬
wet archiwistą i wytrawnym znawcą sztuki. Był nieprzeciętną
indywidualnością o bogatym intelekcie i wszechstronnych za¬
interesowaniach. Stosunek emocjonalny Ludwika Zalewskiego
do spraw książki i potrzeba stałych kontaktów z ludźmi dla
których była ona również bliska, nie tylko jako narzędzie pra¬
cy — znalazło swój wyraz w powołaniu do życia w roku 1926
Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki. Pierwsze ze¬
branie organizacyjne miało miejsce 18 czerwca 1926 roku, na
którym Ludwik Zalewski został jednogłośnie wybrany preze¬
sem, którą to godność piastował do końca swego życia. W uzna¬
niu swych zasług w roku 1928 został członkiem Ogólnopolskiej
Rady Bibliofilskiej w Krakowie.
Założycielami Towarzystwa byli: ks. dr Ludwik Zalewski
oraz grupa historyków literatury z Uniwersytetu Jagielloń¬
skiego — Feliks Araszkiewicz, Julian Krzyżanowski, Zygmunt
Kukulski, Ludwik Kamykowski, Jan Smieciuszewski, Zygmunt
Tołwiński. Cała ta grupa zdobywała w tych latach tytuły nau¬
kowe zafascynowana literaturą staropolską i urzeczona piękną
książką. Płomiennym duchem poetyckim był tutaj Józef Cze¬
chowicz, a żarliwym księgarzem i wydawcą Franciszek Racz¬
kowski. Z czasem liczba członków wzrosła do około trzydziestu
osób *.
LTMK miało swój statut wzorowany na statutach towa¬
rzystw — warszawskiego i krakowskiego. Przyjęło również go¬
dło projektu Franciszka Seiferta, grafika krakowskiego. Skła¬
dało się ono z pierwszych liter nazwy Towarzystwa i siedzą¬
5
		

/page0008.djvu

			cego lwa otoczonego listkiem koniczyny. Lew, jako element
godła, był rysunkiem kamiennego lwa — rzeźby z końca
XVI wieku — ustawionego na gzymsie parteru jednej z ka¬
mienic Rynku lubelskiego. Rzeźba ta rzucała się w oczy każ¬
demu interesującemu się Starym Miastem w Lublinie. Stano¬
wiła ona niegdyś fragment renesansowej dekoracji attyki.
Franciszka Amsztajnowa, poetka lubelska, mieszkająca naprze¬
ciwko kamienicy „pode lwami” tak pisała o tej rzeźbie:
W świetle zielonkawym gazowej latarni
przysiadł na łapach Lew w rogu Złotej ulicy
słucha z uwagą o czem gwarnie
rajcują sąsiadki — wiecownice:
o chwale dawnych czasów, pokoju i wojnie.
(Fr. Arnsztajnowa, J. Czechowicz, Stare Kamienie,
Lublin 1934)
Dowodem żywotności Towarzystwa było przystąpienie
w rok po rozpoczęciu działalności do Rady Bibliofilskiej
w Warszawie, następnie udział w 1926 roku w zjeździe kra¬
jowym w Warszawie, w 1928 roku we Lwowie, w 1929 roku
w Poznaniu i w 1936 roku w Warszawie.
Mając na uwadze wytworzenie właściwego klimatu wokół
książki, Towarzystwo w kwietniu 1927 roku urządziło w sa¬
lach Muzeum Lubelskiego wystawę druków i ekslibrisów. Po¬
kazano tam cenne druki od inkunabułów począwszy aż po
wiek XIX ze szczególnym wydobyciem druków lubelskich.
Osobno urządzono dział książki współczesnej oraz specjalny
kącik ekslibrisu. Eksponatów dostarczyły przede wszystkim
bogate zbiory Biblioteki im. Hieronima Łopacińskiego. W lu¬
tym 1930 roku zorganizowano Wystawę Ekslibrisów Słowiań¬
skich (116 pozycji), opartą na zbiorach prof. Gjurić’a z Zagrze¬
bia, które wcześniej wystawiano w Warszawie i Krakowie.
Włączono do niej 32 rosyjskie znaki książkowe z zasobów Wik¬
tora Ziółkowskiego, plastyka, nauczyciela rysunku, członka To¬
warzystwa. Uzupełnieniem wystawy były: katalog z ozdobną
okładką, zawiadomienia i plakat z drzeworytami znanego gra¬
6
		

/page0009.djvu

			fika lubelskiego Kazimierza Wiszniewskiego. Ostatnią znaczącą
wystawą w działalności Towarzystwa przed II wojną światową
była ekspozycja druków lubelskich otwarta w dniu 4 czerwca
1939 roku w salach Instytutu Lubelskiego (obecnie gmach Bi¬
blioteki im. Hieronima Łopacińskiego). Wystawa ta miała zwró¬
cić szczególną uwagę na potrzebę gromadzenia, rejestrowania
i kompletowania druków lubelskich. Trwałą jej dokumentacją
jest przewodnik po wystawie druków pióra Ludwika Zalew¬
skiego, w interesującym opracowaniu graficznym. Autor dał
w nim krótką rozprawę o drukarstwie polskim w Lublinie od
Pawła Konrada począwszy (1630 rok) aż po wiek XIX.
W historii kultury lubelskiej LTMK zapisało się też jako
wydawca pięciu cennych pozycji bibliofilskich, w ramach Bi¬
blioteczki LTMK. Pierwszymi dwoma drukami, które ukazały
się były wydawnictwa przygotowane na Zjazd Bibliofilów Pol¬
skich we Lwowie w 1928 roku. Był to Genethliacon Naiasniey-
szego Władysława Krolewica Polskiego у Szweckiego od Joa¬
chima Bielskiego napisane w opracowaniu i ze wstępem
Ludwika Zalewskiego. Jest to reprodukcja faksimilowa unikal¬
nego druku z roku 1595, wydanego w Krakowie, panegiryku
napisanego na urodziny Władysława IV przez sekretarza i pi¬
sarza królewskiego. Rzecz znaleziona została przez Ludwika
Zalewskiego w bibliotece parafialnej w Targowisku w krasno-
stawskiem. Druk ten o pięknej graficznej szacie, według kon¬
cepcji Ludwika Zalewskiego, wykonany został w Drukarni
Państwowej w Lublinie.
Drugim wydawnictwem była praca Feliksa Araszkiewicza
Hieronim Łopaciński 1860—1906. Jest to rozprawa o tak zasłu¬
żonym uczonym filologu i badaczu przeszłości Lubelszczyzny,
wzbogacona bibliografią ważniejszych jego prac drukowanych
i rękopiśmiennych. Ludwik Zalewski nazwał ją, ze względu
na treść i szatę zewnętrzną „...poematem bibliofila o człowieku,
który serce oddał niepodzielnie książkom...” *. Obie te pozycje
były sfinansowane przez członka Towarzystwa księgarza Fran¬
ciszka Raczkowskiego.
Numerem trzecim Biblioteczki LTMK był wymieniony wy¬
7
		

/page0010.djvu

			żej katalog Wystawy Ekslibrisów Słowiańskich, mający cha¬
rakter druku bibliofilskiego. Czwartą pozycją były Dwie sa¬
tyry Franciszka Zabłockiego w opracowaniu Ludwika Kamy-
kowskiego, wydane w roku 1933, dedykowane i ofiarowane
Franciszkowi Raczkowskiemu na 50-lecie jego pracy księgar¬
skiej. Piątym wydawnictwem był tom wierszy Franciszki Am-
sztajnowej i Józefa Czechowicza Stare Kamienie, odbity na
czerpanym papierze mirkowskim w 125 egzemplarzach. Jest
to piękny druk bibliofilski z interesującym wstępem Ludwika
Zalewskiego. Oto jego słowa tak charakterystyczne dla osoby
wielkiego bibliofila:
... Otaczające nas piękno jest dostrzegalne nie dla wszystkich, dla¬
tego też „z Bożej laski” artyści i poeci obdarzeni subtelną wrażliwością
odkrywają w ciągu wieków czar linii, kształtów, barw, tonów i słowa,
ukazują je, zajętym powszednią troską, zwykłym śmiertelnikom i wzbo¬
gacają ludzkość dziełami sztuki...
Działalność LTMK przejawiała się też w organizowanych
zebraniach otwartych, bądź kameralnych dla grona osób szcze¬
gólnie zainteresowanych książką. W latach 1926—1930 odbyło
się ich dwadzieścia z pogadankami, odczytami, referatami o róż¬
nych treściach. Wśród nich na uwagę zasługują odczyty: Julia¬
na Krzyżanowskiego o polonikach w British Museum, Ludwika
Kamykowskiego o papierni lubelskiej, Ludwika Zalewskiego
o Mikołaju Dobrku z Jadownik, bibliofilu z XV wieku.
Szczególnie interesującym wydarzeniem w życiu Towarzy¬
stwa było spotkanie z Samuelem Tyszkiewiczem, drukarzem,
wydawcą, introligatorem i bibliofilem polskim, który we Flo¬
rencji w roku 1927 założył oficynę rękodzielniczą i wydawał
druki wyłącznie bibliofilskie w małych nakładach. Spotkanie
to odbyło się w niedzielę wieczorem 31 maja 1931 roku w Mu¬
zeum Lubelskim 3. Uwiecznił je poeta Józef Czechowicz w pięk¬
nym, często cytowanym wierszu Z kroniki bibliofilów lubel¬
skich. A oto ostatnia jego strofka:
... Pan Tyszkiewicz odjedzie na via Giordani
Czar wieczoru rozleci się, jak garść świetlików,
My księgom pięknym wierni i w nich zakochani
Wspomnienie zapiszemy w serc swych pamiętniku 4.
8
		

/page0011.djvu

			Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki stwarzało świet¬
ną atmosferę dla przeżyć intelektualnych i nastrojów biblio¬
filskich, nie pozbawionych humoru. Zebrania odbywały się po¬
czątkowo co miesiąc, później z większymi przerwami w różnych
pomieszczeniach (księgarnia, gimnazjum „Szkoła Lubelska”,
Muzeum Lubelskie), z czasem w mieszkaniu prezesa ks. Lu¬
dwika Zalewskiego. Tutaj to rodziły się pomysły bibliofilskie
i wydawnicze, którym przewodził sam gospodarz domu. W tym
klimacie powstały sławne „Nowości lubelskie. Katalog regio¬
nalny najwybitniejszych autorów miejscowych”, a właściwie
dowcipna i złośliwa bibliografia, w której obok przedstawicieli
świata naukowego i politycznego znaleźli się niemal wszyscy
literaci i bibliofile lubelscy. Wydane zostały w 1931 roku na¬
kładem Józefa Czechowicza i S-ki (oczywiście fikcyjnie).
Kończąc opis działalności przedwojennej LTMK należy pod¬
kreślić, że celem Towarzystwa było nie tylko szerzenie zami¬
łowania do pięknej książki, ale i staranie się o podniesienie
estetyki druku oraz ochrona pomników piśmiennictwa.
W latach trzydziestych ruch bibliofilski uległ pewnemu za¬
hamowaniu. Lubelskie grono najbardziej czynnych bibliofilów
uległo rozproszeniu — poeta Józef Czechowicz wyjechał do
Warszawy na studia pedagogiczne, Julian Krzyżanowski objął
katedrę na Uniwersytecie w Rydze. Ludwik Kamykowski prze¬
niósł się na Uniwersytet Jagielloński, Zygmunt Kukulski i Fe¬
liks Araszkiewicz pochłonięci pracą zawodową i dydaktyczną
nie mogli udzielać się w LTMK, Franciszek Raczkowski wal¬
czył z kłopotami finansowymi. Zaważyły tu też kryzysy go¬
spodarcze i ogólna sytuacja w kraju. Ruch ten odrodził się
po II wojnie światowej w powiązaniu z żywą i szeroko pro¬
wadzaną działalnością bibliotek publicznych i naukowych.
*
Wojna przerzedziła szeregi najbardziej żarliwych bibliofi¬
lów — członków LTMK. 9 września 1939 roku zginął od bomby
niemieckiej Józef Czechowicz, 13 listopada 1944 roku zmarł
w Krakowie Ludwik Kamykowski, po przejściach w obozie
koncentracyjnym w Sachsenhausen, 6 września 1944 roku zmarł
9
		

/page0012.djvu

			w Peebles (w Szkocji) Zygmunt Kukulski, nie zdążywszy wró¬
cić do kraju.
Odbudowa zniszczeń wojennych na polu oświaty i kultury
stała się sprawą pierwszej potrzeby, wciągając do pracy takich
jak Feliks Araszkiewicz, Henryk Zwolakiewicz, Wiktor Ziół¬
kowski i inni.
Prezes LTMK Ludwik Zalewski objął przewodniczenie nad
reaktywowanym w 1945 roku Towarzystwem Przyjaciół Nauk,
pozostał jednak wiemy swoim bibliofilskim zainteresowaniom,
podejmując próbę kontynuacji przedwojennej Biblioteczki
LTMK.
W 1947 roku ukazał się jej nr 6, którym były wiersze Jana
Nagrabieckiego Hejnał, a następnie w tym samym roku wy¬
dana została Bibliografia prac ks. dr. Ludwika Zalewskiego,
zebrana przez Henryka Zwolakiewicza, jako nr 7 tejże Biblio¬
teczki. Bibliografia ta ukazała się z okazji 20-lecia dyrektury
Ludwika Zalewskiego w Liceum i Gimnazjum Sióstr Kano-
niczek w Lublinie. We wstępie napisano, że będzie ona „trwa¬
łym wyrazem wskazania zasług, ujętym w formie arkusza dru¬
karskiego, najbliższego może jego serdecznym bibliofilskim
umiłowaniom”. W 1949 roku wyszedł tomik poezji Heleny
Platty Czerwone Akordy, nakładem LTMK w Lublinie, który
chociaż nie ma zaznaczonego numeru, jest 8 pozycją Biblio¬
teczki LTMK5.
W latach powojennych 1946—1949, poza wspomnianymi
wyżej wydawnictwami Ludwik Zalewski opublikował, ale już
pod znakiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, swoje prace, które
wyraźnie związane były z jego potrzebami bibliofilskimi.
W 1946 roku ukazała się niewielka broszurka, ale bardzo cenna
Chłop — bibliofił XV wieku, w której autor dał wyraz swo¬
jemu rozumieniu piękna w książce i tęsknoty za jej pięknością.
Kolorowe obrazki czy rysunki piórkiem — pisał — przedstawiające
świat żywy, ludzi czy zwierzęta, potraktowane w jakimkolwiek stylu
i manierze, mogą oddziaływać nawet na dusze niezbyt subtelne. Wyczuć
jednak spokojne piękno w miąższu i tonie papieru, kształcie liter, ukła¬
dzie kolumny, proporcji magrinesu, w harmonii wreszcie wszystkich
składników książki — nie wiele ludzi jest zdolnych...
10
		

/page0013.djvu

			Książeczka ta spotkała się z bardzo dobrą oceną wśród mi¬
łośników książki w Polsce. A kiedy do grona bibliofilskiego
dotarła wydana w 1949 roku książka Z epoki renesansu i ba¬
roku Ludwik Zalewski otrzymał wiele listów miłych Jego bi¬
bliofilskiemu sercu. Jan Parandowski, sam bibliofil, dziękując
za piękną książkę napisał: „Spędziłem z nią najmilsze godzi¬
ny... Cóż za objętość... aż tłoczno od ludzi, zdarzeń i obrazów
z życia. Osobna wdzięczność należy się za ilustracje wykonane
z taką troskliwością na jaką dziś rzadko kto się zdobywa. Mia¬
łem wiele chwil wielkiego wzruszenia...” 6.
Prof. Henryk Barycz, historyk literatury z Krakowa, znaw¬
ca ksiąg chwali za „...bogate wyposażenie, doskonałe ujęcie
graficzne, staranny dobór ilustracji...” Dzieło to według niego
„stanie się ozdobą kunsztu drukarskiego” 7.
W atmosferze tych lat wyczuwa się żałość tego, co było i co
jest tylko wspomnieniem. Daje temu wyraz ożywiona kore¬
spondencja Ludwika Zalewskiego z przyjaciółmi-bibliofilami.
Prof. Emil Kipa żali się w liście z 1949 roku, że „Takie to
wszystko niedawne i nasze zjazdy bibliofilskie i troski lite¬
rackie — a tak w gruncie rzeczy odległe. Ja straciłem w Po¬
wstaniu absolutnie wszystko — z biblioteki nie ocalał ani jeden
tom a papiery i prace naukowe znikły bez śladu...” 8.
A Edward Chwalewik pisząc w 1943 roku do ks. Ludwika
Zalewskiego w sprawie zbiorów ekslibrisowych zapytuje: „Bar¬
dzo byłbym wdzięczny za kilka słów o sobie, o gronie biblio¬
filów. Czy Nemezys dziejowa oszczędziła ich, czy też rozpierz¬
chli się po świecie?...” 9.
Ludwik Zalewski nadal starał się nawiązywać kontakty
i rozniecać ducha bibliofilskiego wśród bliskich mu ludzi ale
los ciężko go doświadczył. W październiku 1948 roku przeżywa
ból szczególny po odejściu ciężko chorej, ostatniej bliskiej mu
krewnej Stefanii Bonieckiej. Jego energia życiowa słabnie.
Często choruje. Umiera 7 lipca 1952 roku. Z tą chwilą kończy
się pionierski okres działalności LTMK.
Kiedy zabrakło osoby skupiającej wokół siebie grono mi¬
łośników książki, można powiedzieć, że na pewien czas zamarła
11
		

/page0014.djvu

			ta działalność, nawet nie formalna. Ci, nieliczni z lat przed¬
wojennych, jak Henryk Zwolakiewicz, Wiktor Ziółkowski i ci
obecni, dla których książka była już od dawna ośrodkiem
zainteresowania, podejmą z czasem próbę reaktywowania
LTMK.
Atmosferą ogólnie sprzyjającą ożywieniu ruchu bibliofil¬
skiego były wydarzenia kulturalne związane z Biblioteką im.
H. Łopacińskiego. W 1957 roku był to Jubileusz 50-lecia Bi¬
blioteki im. H. Łopacińskiego, najstarszej biblioteki publicznej
Lublina, a 8 czerwca 1959 roku ceremoniał nadania Orderu
Białego Kruka, w Bibliotece im. H. Łopacińskiego, doktorowi
Zygmuntowi Klukowskiemu, wielkiemu bibliofilowi, miłośni¬
kowi ksiąg, b. prezesowi i organizatorowi Koła Miłośników
Książki w Zamościu.
W obu uroczystościach czynny udział wzięli bibliofile lu¬
belscy, co prawda jeszcze nie jako grupa zorganizowana ale już
nawiązująca db tradycji przedwojennych. Byli to — Stanisław
Oczkowski, Stefan Wojciechowski i Henryk Zwolakiewicz. Sta¬
nisław Oczkowski, z konieczności urzędnik Wydziału Finanso¬
wego, był z zamiłowania znawcą starych ksiąg, świetnym he¬
raldykiem i dociekliwym badaczem XVI i ХѴІІІ-wiecznych
druków. Był czynnym członkiem Towarzystwa Bibliotki im.
H. Łopacińskiego i autorem wyjątkowo cennego i źródłowego
artykułu Dzieje wystaw książki i ekslibrisów w Lublinieie.
Stefan Wojciechowski dr filozofii Uniwersytetu Jagielloń¬
skiego, nauczycieli historii i geografii, okręgowy wizytator
szkół w okresie międzywojennym, dał się poznać w środowisku
naukowym lubelskim swoimi pracami o tematyce regionalnej.
W Polsce Ludowej był ponownie wizytatorem i naczelnikiem
Wydziału Szkół Średnich KOS w Lublinie, wykładowcą mar-
ksizmu-leninizmu w UMCS, następnie preżesem Oddziału TWP
w Lublinie. We wrześniu 1955 roku został kierownikiem Od¬
działu Zbiorów Specjalnych w Bibliotece UMCS. Od tego cza¬
su datuje się jego żywa działalność bibliofilska. Później od
1965 roku do końca swego życia (8.III.1980) był kolejno preze¬
sem KMKiE i LTMK. Szczególną domeną jego zainteresowań
12
		

/page0015.djvu

			był ekslibris, toteż posiadał ich poważną i cenną kolekcję, nie¬
zależnie od zasobnych zbiorów książek. Był wspaniałym mówcą
i gawędziarzem. Cieszył się dużą popularnością i jako bibliofil
i jako działacz społeczny.
Henryk Zwolakiewicz, nauczyciel rysunku, autor wielu prac
z dziedziny sztuki ludowej był jednocześnie plastykiem i ce¬
nionym twórcą ekslibrisów oraz opracowań graficznych — na
wysokim poziomie artystycznym. Toteż w obu uroczystościach
odegrał poważną rolę jako autor pięknej oprawy graficznej
Jubileuszu Biblioteki w 1957 roku. Był też głównym projek¬
tantem opracowania graficznego Księgi Pamiątkowej Hieronim
Łopaciński i Biblioteka Jego Imienia wydanej w 1957 roku
przez Bibliotekę im. H. Łopacińskiego.
W składzie Komitetu Redakcyjnego Księgi znaleźli się bi¬
bliofile — Feliks Araszkiewicz jako redaktor naczelny oraz
Stefan Wojciechowski i Henryk Zwolakiewicz, jako jego za¬
stępcy. Wydano też wówczas z ich inicjatywy piękny druczek
Trzy wiersze bibliofilskie w opracowaniu H. Zwolakiewiieza,
o wytwornej szacie zewnętrznej. Zorganizowano też wystawę
ekslibrisu lubelskiego i wydano cenną i pionierską pozycję
Ekslibris lubelski dawny i nowy w ilości 100 egz. numerowa¬
nych, autorstwa Stefana Wojciechowskiego i Stanisława Ocz-
kowskiego, w opracowaniu graficznym H. Zwolakiewicza. Uka¬
zał się też jednocześnie druczek, zawiadamiający o tej wysta¬
wie ze znamiennym anonsem, na ostatniej stronie pod dawnym
godłem LTMK, że reaktywuje się Lubelskie Towarzystwo Mi¬
łośników Książki, mające bogaty i cenny dorobek z lat ubie¬
głych. Anons ten podpisali — Antoni Falkiewicz, Stefan Woj¬
ciechowski, Henryk Zwolakiewicz. To marzenie bibliofilów
miało się spełnić dopiero za lat dwadzieścia.
W 1959 roku podjęto w gronie bibliofilów inicjatywę ucz¬
czenia największego wówczas na Lubelszczyźnie bibliofila
Zygmunta Klukowskiego. Nawiązano kontakt z Krakowem, sie¬
dzibą Kapituły Orderu Białego Kruka i Wielkim Mistrzem
Kazimierzem Witkiewiczem. Ustalono datę ceremoniału na
dzień 28 czerwca. Nie małym wydarzeniem było przybycie do
13
		

/page0016.djvu

			Lublina samego Wielkiego Mistrza w asyście Witolda Chomi-
cza, znanego w Polsce grafika. Przygotowano wytworne i pięk¬
ne zaproszenia, koperty z nadrukiem wizerunku Białego Kruka
oraz druk ooklicznościowy specjalnej wystawy, wszystko pro¬
jektu H. Zwolakiewicza. Pokazano na niej reprodukcje insy¬
gniów bibliofilskich i dokumenty związane z dziejami KMK
w Zamościu, TMK w Krakowie i Lublinie n.
Wydarzenia te i ich atmosfera niewątpliwie przyczyniły
się do zetknięcia się ze sobą osób od dawna w szczególny sposób
związanych z książką, z tymi, których zainteresował ruch bi¬
bliofilski i jego kierunki działania.
Wśród tych, którzy poszerzyli ówczesne grono bibliofilów
znaleźli się: Tadeusz Smółka, dyrektor Biblioteki Gł. UMCS,
namiętny zbieracz judaików i dzieł bibliologicznych, Antoni
Falkiewicz, adwokat, zamiłowany zbieracz i twórca ekslibrisów,
Władysław Jakubowski, dyrektor Lubelskiej Drukami Pań¬
stwowej, typograf, Henryk Gawarecki, wojewódzki konserwa¬
tor zabytków, historyk sztuki i zapalony kolekcjoner starych
i rzadkich druków lubelskich, Maria Gawarecka, wicedyrektor
Biblioteki im. H. Łopacińskiego, historyk, bibliotekarz, kolek¬
cjoner „szpargałów bibliofilskich”, Edward Nadulski, plastyk,
kierownik Wydziału Kultury PWRN, Artur Iskrzycki, biblio¬
tekarz, historyk, kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Biblio¬
teki UMCS, nauczyciele — Maria Szeleźniakowa, polonistka,
Przemysław Oczkowski, matematyk, Ludwik Bogusz, pracow¬
nik PWRN, zainteresowany starą książką, Konrad Bielski, ad¬
wokat, poeta, bibliofil.
W 1961 roku rozpoczęto starania o reaktywowanie i zale¬
galizowanie Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki. Nie
było to jednak łatwe i jak na razie nie spotkało się z przychyl¬
nością instancji wojewódzkich.
Wobec tego postanowiono działać w formie niezorganizo-
wanej i przygotowywać z wolna grunt dla prawnego uregulo¬
wania prowadzonej działalności. W związku z tym zorganizo¬
wano w Bibliotece UMCS spotkanie dziewięciu osób z grona
bibliofilów, na którym zapoznano się z projektem statutu towa¬
14
		

/page0017.djvu

			rzystwa ułożonego przez prawnika Antoniego Falkiewicza, na
podstawie przedwojennego statutu LTMK. Upoważniono też
Stefana Wojciechowskiego, Henryka Zwolakiewicza i projekto¬
dawcę statutu do prowadzenia spraw związanych z rejestracją
Towarzystwa 12.
Po trzech latach bezowocnych starań o rejestrację bibliofile
lubelscy, poszukując nowych form organizacyjnych, znaleźli
w końcu oparcie w Polskim Towarzystwie Archeologicznym.
Nie mogąc jednak zachować dawnej nazwy przybrali nową —
„Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu” ze względu również
na żywe zainteresowanie członków znakiem własnościowym
książki. Oparciem prawnym stał się Statut Polskiego Towa¬
rzystwa Archeologicznego (a od 1974 roku i Numizmatycznego),
który przewidywał możność tworzenia kół ze swoimi zarządami.
Dzień 16 marca 1965 roku stał się datą historyczną dla
lubelskiego powojennego ruchu bibliofilskiego, albowiem dnia
tego odbyło się zebranie bibliofilów pod przewodnictwem dy¬
rektora Biblioteki UMCS Tadeusza Smółki, w jego gabinecie,
powołujące do życia w ramach Polskiego Towarzystwa Ar¬
cheologicznego — Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu. Obec¬
nych na tym zebraniu — 15 osób podpisało pismo do Zarządu
Lubelskiego Oddziału PTA, w którym Koło było zgłoszone,
prosząc o poparcie w zatwierdzeniu go przez Zarząd Główny
Polskiego Towarzystwa Archeologicznego. Podpisującymi byli:
Konrad Bielski, Henryk Brydak, Franciszek Osiak, Henryk
Zwolakiewicz, Tadeusz Smółka, Stefan Wojciechowski, Henryk
Gawarecki, Maria Gawarecka, Artur fskrzycki, Roman Gron¬
kiewicz, Czesław Gawdzik, Maria Szeleźniakowa, Stanisław
Oczkowski, Antoni Falkiewicz, Mieczysława Adriankowa 13. Po
zatwierdzeniu, na zebraniu 18 marca 1965 roku został wybrany
Zarząd. Prezesem jednogłośnie obrano Stefana Wojciechow¬
skiego, sekretarzem został Henryk Gawarecki a skarbnikiem
Artur Iskrzycki. Oparcie lokalowe znalazło Koło w Bibliotece
UMCS i Bibliotece im. H. Łopacińskiego.
W tym też roku przybyli nowi członkowie: Jan Gurba, doc.
dr archeologii, Zbigniew Jóźwik, dr nauk przyrodniczych,
15
		

/page0018.djvu

			adiunkt w Zakładzie Fizjologii Roślin UMCS, twórca i kolek¬
cjoner ekslibrisów, Alojzy Leszek Gzella, polonista, dzienni¬
karz, Tadeusz Jeziorski, dyr. Biblioteki im. H. Łopacińskiego,
Stanisław Kowalczyk, dyr. Biblioteki Akademii Medycznej,
Marek Zdrojewski, historyk, iluzjonista.
W 1966 roku Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu liczyło
39 członków. Działalność Koła od początku była nastawiona
przede wszystkim na zainteresowania znakiem własnościowym
książki, następnie na popularyzowanie cennych i rzadkich ksią¬
żek oraz wydawanie okolicznościowych druków.
W latach 1965—1976 zorganizowano 26 wystaw poświęco¬
nych ekslibrisom. Miały one swoje afisze, katalogi, najczęściej
zaopatrzone w krótkie informacje biograficzne twórców i z jed¬
ną lub kilkoma reprodukcjami ich prac.
Były to wystawy: twórców lubelskich — Henryka Zwola¬
kiewicza i Zbigniewa Jóźwika, a w 1969 roku — wystawa zbio¬
rowa — dorobek ćwierćwiecza woj. lubelskiego pt. „Ekslibris
lubelski w dwudziestopięcioleciu Polskiej Rzeczypospolitej Lu¬
dowej” z ekslibrisami 65 autorów, w opracowaniu graficznym
Z. Jóźwika. W 1974 roku na 30-lecie PRL zorganizowano wy¬
stawę „Lublin w ekslibrisie” ze zbiorów S. Wojciechowskiego,
która była eksponowana w Warszawie a później w Klubie
MPiK w Lublinie. Następnie z artystów polskich pokazano
twórczość Włodzimierza Ściegiennego, Włodzimierza Egiers-
dorffa, Romana Żurowskiego, Tyrsusa Wenhrynowicza, Zbi¬
gniewa Dolatowskiego oraz z zagranicznych — ekslibrisy gra¬
fików litewskich, rosyjskich, łotewskich, estońskich, białorus¬
kich, ze zbiorów Z. Jóźwika.
W końcu 1975 roku Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu
wspólnie z Klubem MPiK podjęło inicjatywę zorganizowania
Galerii p.n. „Exlibris” dla ekspozycji krótkotrwałych, zmien¬
nych o różnej tematyce znaków własnościowych książki. Za¬
początkowała ją wystawa ekslibrisów litewskich a później ukra¬
ińskich.
Szatą zewnętrzną wyróżniły się w tym czasie katalogi:
16
		

/page0019.djvu

			„Wystawa ekslibrisu polskiego i obcego ze zbiorów Włodzimie¬
rza Egiersdorffa” (1968), w starannym opracowaniu edytorskim
H. Zwolakiewicza, z częścią egzemplarzy na papierze czerpa¬
nym, z oryginalnym miedziorytem, następnie „Małe formy gra¬
ficzne” ze zbiorów H. Zwolakiewicza (1974) z katalogiem zło¬
żonym czcionką „Nicolas Cochin” na czerpanym papierze,
w 100 egz. oraz katalog — folder, wykwintne zaproszenie i afisz
wystawy Zbigniewa Dolatowskiego pt. „Grafika książkowa
i ekslibrisy”, wykonane w Drukami UMCS.
Drugim nurtem działania Koła Miłośników Książki i Eks¬
librisu były spotkania z ludźmi i z książkami.
Pierwsze tego rodzaju spotkanie odbyło się dnia 25 maja
1965 roku w Bibliotece im .H. Łopacińskiego w środowisku
bibliotekarzy pod nazwą „Z moich przeżyć bibliofilskich”.
Treścią podstawową były gawędy lubelskich bibliofilów. Ta¬
deusz Smółka, zamościanin, mówił o Kole Miłośników Książki
w Zamościu w latach przedwojennych i o ludziach pełnych
pasji i namiętności bibliofilskich oraz o wydawnictwach zna¬
nego w Polsce drukarza zamojskiego Zygmunta Pomarańskiego.
Stefan Wojciechowski zaprezentował małą książeczkę oprawną
w skórę ze złoconymi napisami. Był to rękopis pisany przez
zesłańca z 1863 roku ks. Leopolda Zgodzińskiego. Treścią jej
był kalendarz chronologiczny tekstów związanych z historią
Polski. Trzeci z gawędziarzy — Henryk Gawarecki — omówił
i pokazał mało znany poemat satyryczny napisany przez ks.
M. Juszyńskiego, noszący tytuł na wzór Monachomachii —
z j. greckiego zmontowany — Askatomoria, wydany bezimien¬
nie w Krakowie w 1795 r., jako ostra krytyka zakonów żeńskich.
Po tych wystąpieniach, w ożywionej dyskusji i pytaniach,
poruszono sprawę potrzeby pokazywania „cymeliów”, właśnie
bibliotekarzom, zwracanie uwagi na technikę drukarską, na
sens i znaczenie dobrej typografii i na wartości ruchu biblio¬
filskiego, poszerzającego widnokręgi umysłowe ludzi pracują¬
cych z książką. Obecnych było 35 osób. Na zakończenie obda¬
rowano zebranych ekslibrisami i pierwszymi drukami Koła
Miłośników Książki i Ekslibrisu, to znaczy katalogami wystaw.
17
		

/page0020.djvu

			Drugie spotkanie było inne i bardziej uroczyste. Na 60-lecie
Biblioteki im. H. Łopacińskiego i 50-lecie Stowarzyszenia Bi¬
bliotekarzy Polskich, członkowie Koła zorganizowali specjalny
wieczór dla bibliotekarzy Lubelszczyzny i przybyłych gości
z Lublina i Warszawy (ok. 200 osób), w sali czytelnianej Bi¬
blioteki im. H. Łopacińskiego. Nazwa wieczoru nawiązywała
do wiersza poetki lubelskiej Franciszki Amsztajnowej „Tobie
śpiewam Lublinie”. Wieczór ten był wypełniony treściami z lu¬
belskich druków XVII, XVIII i XIX wieku oraz tekstami współ¬
czesnych poetów. Dwie pozycje szczególnie zainteresowały ze¬
branych: Wieczory zabawne czyli rozrywka dla dam i kawale¬
rów... z drukami Jana Pruskiego z 1813 roku oraz wiersz pt.
Trudno cię nie lubić Lublinie Edmunda Znatowicza 14.
W programie spotkania było również otwarcie wystawy
„Lublin w ekslibrisie”, następnie wymiana „szpargałów biblio¬
filskich” oraz część krotochwilna i wesoła, złożona z facecji
i dykteryjek, w uzupełnieniu zebranych. Trzeba też dodać, że
każdy z wchodzących na salę otrzymywał złożoną kartkę z od¬
ciskiem znaku bibliofilów lubelskich (Lew) i wpisanym we¬
wnątrz pouczającym przysłowiem z księgi Adalberga.
Nie tylko zresztą Biblioteka im. H. Łopacińskiego była miej¬
scem zebrań i kontaktów członków Koła z lubelską publicz¬
nością. Wspólnie z Muzeum Józefa Czechowicza i Sekcją Histo¬
ryczną SBP Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu zorganizowało
26 czerwca 1969 roku „Spotkanie Bibliofilskie” w sali muzeal¬
nej. Obecnych było około 40 osób. Treścią spotkania było omó¬
wienie pewnych rzadkich pozycji lubelskich o szczególnym
znaczeniu. A więc: Nowości lubelskie Józefa Czechowicza, żar¬
tobliwa bibliografia znanych osobistości lubelskich, katalog lito-
grafowany biblioteki Józefa Reitzenheima, nieznana Pieśń
o gwałtownym deszczu w Kazimierzu Dolnym (1643 г.), Poczet
pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach Elżbie¬
ty Czartoryskiej (1828) i inne.
Urozmaiceniem spotkania była zabawa nazwana „Losowa¬
nie pamiątek Domu Gotyckiego”. Polegała ona na losowaniu
karnecików, z których każdy wpisany miał jeden eksponat.
18
		

/page0021.djvu

			Wiele wesołości wzbudzały zabawne skojarzenia — danej oso¬
by z wylosowaną pamiątką.
Następna impreza wspólna z Muzeum J. Czechowicza, od¬
była się 6 stycznia 1970 roku na temat: „Dzieje księgarstwa
lubelskiego”. Prelegentami byli członkowie Koła: Mieczysława
Adrianek mówiła o rodzinie Arctów w Lublinie, Stefan Woj¬
ciechowski — z historii drukarstwa i księgarstwa lubelskiego.
Trzecim był syn Franciszka Raczkowskiego (jednego z założy¬
cieli LTMK) — Jerzy Raczkowski, który mówił o ojcu z wiel¬
kim sentymentem i oddaniem. Na zakończenie rozdał zebranym
ów pamiętny z 1928 roku Genethliacon, pozostały w zbiorach
Franciszka Raczkowskiego.
Ciekawy i bardzo specjalny był „Wieczór ekslibrisów Zbi¬
gniewa Jóźwika”, z okazji otrzymania przez niego II nagrody
w konkursie pod hasłem „Książka zbliża narody” na XV Mię¬
dzynarodowym Kongresie Miłośników Ekslibrisu w Bied w Ju¬
gosławii. Wieczór ten odbył się w Bibliotece UMCS w marcu
1975 roku i to w sposób nietypowy, albowiem oglądano eks¬
librisy Z. Jóźwika na przezroczach, z dowcipnymi komentarza¬
mi Stefana Wojciechowskiego i Henryka Gawareckiego.
Wszystkim omawianym tutaj spotkaniom i imprezom towa¬
rzyszył humor bibliofilski — potrzeba pewnego uśmiechu, czy
też rozweselenia, które tradycyjnie po dawnych bibliofilach
krakowskich i zamojskich przeniknęło do lat obecnych. Zwykle
na stoliku prelegenta była stara księga, czasem gęsie pióro,
„inkaust”, często zapalone świece, wizerunek symboliczny Bią-
łego Kruka oraz sygnet bibliofilów lubelskich.
W latach 1969—1976 nierzadko bywały imprezy jubileuszo¬
we i okolicznościowe ,które miały swoje znaczenie dla atmo¬
sfery i klimatu bibliofilskiego. Były one jakby obrazem miłoś-
nictwa książek w powiązaniu z postawą życiową jubilatów.
Były też pewnym wkładem w życie kulturalne i umysłowe
miasta.
Pierwszy jubileusz, który odbył się we wrześniu 1969 roku,
to jubileusz osobliwy jednego z członków KMKiE. Było to
50-lecie pobytu w Lublinie mecenasa Konrada Bielskiego —
19
		

/page0022.djvu

			poety, prozaika, świetnego gawędziarza, konesera starych ksiąg
i „winnych napojów”. Był on przed wojną jednym z redakto¬
rów obrazoburczego pisma „Lucifer” w latach 1921—1922, ini¬
cjatorem awangardowej grupy literackiej „Reflektor” i pisma
„Reflektor” w latach 1923—1925. Po wojnie był autorem wspo¬
mnień Most nad czasem i Spotkanie z Kazimierzem. Pisał o nim
interesująco i niebanalnie Adolf Rudnicki15:
...gęba spaniela, laska z leszczyny lub z dębu..., spodnie według
mody sprzed pół wieku... gaduła, który rozsiewa perły; poeta, przyjaciel
ludzi, łacinnik, świetne pióro w prozie... nie spisuje tego, co opowiada,
nie mogę darować tym... którzy obojętnie przechodzą obok złota...
Na pięknym druku poświęconym Konradowi Bielskiemu,
który to druk był jednocześnie zaproszeniem, umieszczono jego
wiersz dedykowany Stefanowi Jaraczowi Oda, który darzył
wyjątkowym sentymentem. Karta zaś tytułowa druku, zapro¬
jektowana w formie żartobliwej, miała szczególną wymowę.
Na Jubileuszu tym, który odbył się w Bibliotece im. H. Łopa¬
cińskiego, obecnych było 40 osób, w tym kilku kolegów praw¬
ników. Był on bogaty w przemówienia, dysputy, odczytywanie
poezji Jubilata oraz zabawiania — jak zwykle — sentencjami
humoru bibliofilskiego, których pointą była żartobliwa fraszka
Józefa Czechowicza:
A witaj, że nam, witaj miły Konradynie
a żegluj do kompanów po tym krasnym winie,
bo wiadomo powszechnie, że w śnie, czy na jawie
przebywasz w niedalekim krasnym wina stawie ie.
Jubileuszy rocznicowych, z których każdy miał swój od¬
mienny charakter było w tych latach jeszcze więcej. W 1970 ro¬
ku Stefan Wojciechowski, prezes Koła, obchodził swoje 70-le-
cie urodzin i 40-lecie ukazania się pierwszej jego pracy druko¬
wanej w Lublinie, w 1972 roku Władysław Jakubowski, dru¬
karz, święcił swoje 40-lecie pracy drukarskiej, w tym samym
roku Henryk Gawarecki, sekretarz Koła, obchodził 60 rocznicę
urodzin oraz 60 pozycję swoich publikacji, w 1975 roku Hen¬
ryk Zwolakiewicz, artysta plastyk, święcił swoje 50-lecie dzia¬
łalności w dziedzinie tworzenia znaku książkowego.
20
		

/page0023.djvu

			Imprezą okolicznościową i również osobliwą, było objęcie
stanowiska dyrektora Biblioteki UMCS przez Jana Gurbę, ar¬
cheologa i bibliofila. Ciekawa ta uroczystość uświetniona rów¬
nież bibliofilskim drukiem miała swój pomysłowy ceremoniał.
Już sama karta tytułowa druku, który był jednocześnie zapro¬
szeniem stwarzała atmosferę niecodzienności i przyjacielskiego
ciepła:
Bibliothekon czyli powitanie bez pożegnania...
Lutnią wdzięczno-brzmiącą na uroczysty Ingres Imć
Pana Jana Gurby na krzesło dyrektorskie Biblioteki
Uniwersyteckiej w Lublinie przez szczerych przyjaciół
zagajone i zgrabnym rymem ufloryzowane...
Wewnątrz druku wiersz okolicznościowy tak zakończony:
Dzisiaj w swe dłonie godne weź roztruchan, Janie,
kiedy się bratasz mocniej z ksiąg — miłośnikami
Nil nisi libri — więc napij się z nami
Za piękną Twoją przyszłość w bibliotecznym stanie!
Uroczystość ta odbyła się także w Bibliotece im. H. Łopa¬
cińskiego w gabinecie, z którego roztaczał się widok na czytel¬
nię letnią z historyczną gruszą, pod którą siedział sławny Sa¬
muel Tyszkiewicz. Według przewidzianego ceremoniału pierw¬
szy zabrał głos Wicemistrz (sekretarz Koła) wspominając lata
dwudzieste i odradzanie się ruchu bibliofilskiego w roku ob¬
chodów 50-lecia Biblioteki im. H. Łopacińskiego. „Mury te”
mówił „przesiąknięte są atmosferą miłości do ksiąg i troską
0 to, by służyły jak najpełniej społeczeństwu. Wierni tym idea¬
łom, składamy gratulacje jednemu z nas — miłośnikowi Ziemi
1 Ksiąg, który powiększył szeregi braci bibliotecznej i dostąpił
zaszczytu służenia książce...”
W tym momencie nastąpiła część ceremoniału przy zapa¬
lonych świecach. Mistrz (prezes Koła), po swojej „ekstra ordy-
naryjnej” mowie i „wyniesieniu” zasług adepta, wziął do ręki
„starożytną księgę” uderzył nią, po trzykroć, po ramieniu klę¬
czącego Jana Gurbę ze słowami „oto pasuję Cię na rycerza
wiernego książce”, wręczając mu jednocześnie plik druków bi¬
bliofilskich przewiązanych czerwoną wstążką. Punktem końco¬
21
		

/page0024.djvu

			wym było rozdanie obecnym wspomnianego druku oraz odczy¬
tywanie rymów i oracji z książek i prasy w wykonaniu zebranej
„braci bibliofilskiej”.
Popularyzowaniem dawnych i współczesnych rzadkich ksią¬
żek były również wystąpienia wobec szerszej publiczności, zwa¬
ne później Biesiadami Bibliofilskimi. W czasie działalności
Koła Miłośników Książki i Ekslibrisu odbyły się dwie — pierw¬
sza w Puławach w maju 1974 roku w trakcie odbywającej się
tam Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotekarzy, druga w kwiet¬
niu 1975 roku z okazji 40-lecia Stowarzyszenia Bibliotekarzy
Polskich w Lublinie. Odbywały się one przy pełnym ceremo¬
niale wtajemniczenia w „ezoterykę bibliofilstwa” z nieodłącz¬
nymi emblematami i humorem.
Pierwsza nosiła nazwę „Miscellanea Bibliofilskie”, druga
„Ogród nieplewiony”. Całość prowadził prezes Koła, tutaj na¬
zwany Mistrzem, a wykonawcami byli członkowie Koła — sio¬
stry i bracia. Obie Biesiady miały wydrukowane swoje scena¬
riusze, które służyły jednocześnie jako ich programy. Podstawą
tego rodzaju imprez była dysputa, nawiązująca do wybranych
pozycji książkowych i tekstów bibliofilskich. Treść obu imprez
opierała się z małymi wyjątkami przede wszystkim na drukach
lubelskich z wieków XVII, XVIII, XIX 17. Miejscem pierwszej
był Domek Grecki w Puławach, druga odbywała się w Lublinie
w gmachu Biblioteki im. H. Łopacińskiego, w dużej sali wysta¬
wowej В W A.
Występująca w obu scenariuszach tzw. „Szkatuła” lub „Ku¬
fer Mądrości” — to skrzynka zawierająca do wylosowania kar¬
nety. W Puławach były to karnety z wypisanymi pamiątkami
Izabelli Czartoryskiej z Domu Gotyckiego, a w Lublinie z przy¬
słowiami Salomona Rysińskiego'. Trzeba dodać, że Przypowieści
polskie przez Salomona Rysińskiego zebrane po raz pierwszy,
jak wiadomo, cieszyły się dużą popularnością 18.
Działalność Koła Miłośników Książki i Ekslibrisu to nie
tylko różnorodne pomysły imprezowe ale również populary¬
zowanie tematów i spraw wiążących się z książką — drogą
artykułów w prasie codziennej i czasopismach, prelekcje w cza¬
22
		

/page0025.djvu

			sie wystaw oraz pogadanki w środowiskach studentów, biblio¬
tekarzy szkolnych, uczniów szkół licealnych, nauczycieli, dzia¬
łaczy społecznych, audycje radiowe itd.
W latach sześćdziesiątych były to m. in. prelekcje takie
jak — Władysława Jakubowskiego „Początki odlewnictwa
czcionek i technika układu drukarskiego”, Zbigniewa Jóźwika
„Z warsztatu ekslibrisisty”, Stefana Wojciechowskiego „O sta¬
rych drukach lubelskich”, z pogadanek radiowych — Henryka
Gawareckiego „Lublin w dawnych książkach”, Stefana Wojcie¬
chowskiego „Zabytkowe księgozbiory Lubelszczyzny” i „O zna¬
czeniu i wartości bibliofilstwa”, Henryka Gawareckiego „Cie¬
kawsze Lubliniana”.
W latach siedemdziesiątych do 1976 roku odbył się cykl
prelekcji członków Koła w Klubie MPiK w Lublinie (Krakow¬
skie Przedmieście 20) z tematami: Henryk Gawarecki „Z hi¬
storii starej ksiiążki lubelskiej”, Stefan Wojciechowski „O pew¬
nej drukami lubelskiej”, A. Leszek Gzella „Utarczki prasy
lubelskiej z cenzurą i władzami w latach 1929—1933”. Pisano
też często w „Kurierze lubelskim” o działalności bibliofilów,
między innymi pod tytułami: Bibliofilskie poczynania, Zdro¬
wie opiekunów książki, O książce nie banalnie, w „Sztandarze
Ludu” — Bibliofile lubelscy itd.
W latach 1965—1975 Koło Miłośników Książki i Ekslibrisu
prowadziło również działalność wydawniczą, która charakte¬
ryzowała się drukami objętościowo niewielkimi dla celów im¬
prez bibliofilskich 19. Na 33 wydane pozycje — 23 — to katalogi
wystaw, 5 — druków okolicznościowych i jedna pozycja szcze¬
gólnie cenna — p rzemówienie Jana Parand owsk i ego „O miłości
do ksiąg” na pierwszym posiedzeniu Komitetu Porozumiewaw¬
czego Krajowych Towarzystw Bibliofilskich w Wilanowie
28 stycznia 1975 roku20. Za zgodą autora przemówienie to na¬
grał na taśmie magnetofonowej, przepisał i przygotował do
druku Stefan Wojciechowski. Wydano je w Oficynie Drukar¬
skiej UMCS w Lublinie, w nakładzie 100 numerowanych egzem¬
plarzy, na papierze czerpanym, w opracowaniu typograficznym
Edwarda Rakowskiego w 1975 roku.
23
		

/page0026.djvu

			Poza działalnością merytoryczną, Zarząd Koła starał się
czuwać nad stroną organizacyjną Koła. Nie było to łatwe ze
względu na dużą płynność członków. Kiedy w 1966 roku, jak
wspomniano, należało 39 osób, w 1967 roku liczba ta zmalała
do 28 a w 1975 roku do 23 osób. Z czasem liczba członków
uległa pewnemu ustabilizowaniu z tym, że wyłoniła się grupa
osób prawdziwie zaangażowanych i pochłoniętych pasją biblio¬
filską.
Walne Zebrania Koła miały swoje miejsce w latach 1968
i 1975. Na Zebraniu w 1968 roku wybrano ponownie preze¬
sem — Stefana Wojciechowskiego, sekretarzem Henryka Ga¬
wareckiego i skarbnikiem Artura Iskrzyckiego.
Walne Zebranie 1975 roku, mimo, iż obecnych było tylko
14 członków było bardzo żywe i ważne dla dalszego biegu wy¬
darzeń ruchu bibliofilskiego. Przede wszystkim skład Zarządu
został rozszerzony i nieco zmieniony. Prezesem został nadal
Stefan Wojciechowski, sekretarzem — Henryk Gawarecki,
skarbnikiem — Maria Gawarecka, członkami — Jan Gurba,
Zbigniew Jóźwik, Alojzy Leszek Gzella. Z czasem został do¬
kooptowany Henryk Zwolakiewicz. Nowo wybrany Zarząd
stanowił niewątpliwie grono osób zaangażowanych emocjonal¬
nie w wszechstronny rozwój Koła lubelskiego. Przyjęto rów¬
nież nowych członków, którymi byli: Antoni Dudek — kie¬
rownik Oficyny Drukarskiej UMCS, Barbara Chojna — zecer
tejże drukarni, Waldemar Łaszkiewicz, elektronik, kolekcjoner
ekslibrisów, Stefania Jarzębowska, kierownik Działu Instruk¬
cyjno-Metodycznego Biblioteki im. H. Łopacińskiego.
Na zebraniu tym ustalono też terminy stałych spotkań
członków: do roku 1977 były to wtorki (drugi wtorek mie¬
siąca).
Wówczas to zaczęto myśleć o usamodzielnieniu się or¬
ganizacyjnym. Wyczuwano bowiem przychylniejszy klimat
u władz wojewódzkich dla powołania niezależnego towarzy¬
stwa, które — jako Koło miało już za sobą pewne osiągnięcia.
Rok 1976 był rokiem przełomowym i ważnym dla realizacji
dalszych planów organizacyjnych. W roku tym wypadała 50-
24
		

/page0027.djvu

			25
		

/page0028.djvu

			-letnia rocznica powołania do życia Lubelskiego Towarzystwa
Miłośników Książki, które powstało w 1926 roku. W związku
z tym w kwietniu 1976 roku odbyło się Plenarne Zebranie
członków Koła, na którym omówiono przygotowania do uro¬
czystości 50-lecia.
Uroczystość 50-lecia odbyła się 12 czerwca 1976 roku. Był
to zjazd bibliofilów lubelskich i przedstawicieli zaprzyjaźnio¬
nych towarzystw bibliofilskich oraz gości. Obecnych było
95 osób. Część przedpołudniowa z przemówieniami oficjalnymi
i historią ruchu bibliofilskiego w Lublinie wzbogacona była
otwarciem wystawy książek ze zbiorów członków Koła oraz
wystawy ekslibrisów twórców lubelskich.
Na wystawie książek zaprezentowano 106 pozycji jedenastu
bibliofilów, w układzie chronologicznym, od wieku XVI do
XIX włącznie oraz kilka pozycji po 1944 roku. Najstarszą książ¬
ką była — Summula Raymundi de Fenaforte, drukowana
w 1518 roku przez Jana Knobloucha w Strasburgu a z polo¬
ników Stanisława Hozjusza Confessio fidei Catholicae Christia¬
na... drukowana w 1553 roku w Krakowie, książka złożona
piękną renesansową czcionką.
Obie wystawy miały swoje katalogi w starannym opraco¬
waniu graficznym. Pierwszy w opracowaniu Henryka Zwola¬
kiewicza pt. „Rara et curiosa”, drugi w opracowaniu Zbigniewa
Jóźwika pt. „Graficy Lubelszczyzny dla siebie”.
Cenną pozycją, podsumowującą 50-letni ruch bibliofilski
w Lublinie, było opracowanie przygotowane przez Stefana
Wojciechowskiego O bibliofilstwie lubelskim w latach 1926—
1976. Wydano wówczas również tekę 20 ekslibrisów Henryka
Zwolakiewicza oraz ekslibrisy Zbigniewa Jóźwika, z wierszami
Sergiusza Riabinina, docenta nauk przyrodniczych UMCS. Przy¬
jemnym akcentem graficznym były specjalne zaproszenia i ko¬
perty z nadrukiem zjazdowym. Zamówiono jubileuszową odzna¬
kę emaliowaną również projektu H. Zwolakiewicza — biała
myszka na niebieskim tle — którą obdarzono wszystkich obec¬
nych dla upamiętnienia tej historycznej chwili.
Po południu odbyła się uroczysta Biesiada Bibliofilska
26
		

/page0029.djvu

			27
		

/page0030.djvu

			pod nazwą „Et libelli sua... gaudia habent” z wykorzystaniem
dotychczasowych tekstów z cytowanych wyżej książek i uzu¬
pełnionych nowymi 21. Biesiada ta była szczególnie uroczysta —
toteż towarzyszył jej pełny ceremoniał — szaty uroczyste, togi
i birety, gruba księga na stole, siedmioramienny świecznik
i „Szkatuła mądrości” z przysłowiami Salomona Rysińskiego.
Uroczystość 50-lecia została przez dziennikarzy lubelskich
oceniona serdecznie i z pasją niemal bibliofilską. Oto niektóre
tytuły: Pod znakiem Białej Myszki, Bibliofile schyleni nad
stronic pięknością, Bibliofilskie złoty gody, Bibliofilom cześć itd.
W tym historycznym Roku Jubileuszowym została zreali¬
zowana myśl, która nurtowała lubelskich bibliofilów od paru
lat, to znaczy od 1974 roku i była nieraz omawiana na zebra¬
niach Zarządu Koła. Był to projekt ustanowienia lubelskiego
odznaczenia w dziedzinie miłośnictwa książek. Myślano o dy¬
plomie, o odznace lub orderze. Przeważyła koncepcja, by był
to order nazwany Orderem Białego Kruka ze Słonecznikiem.
Zaprojektowano go w kształcie trójkąta, w którym miał być
umieszczony rysunek białego kruka z rozłożonymi skrzydłami,
do trójkąta miała być dołączona tarcza z podobizną kwiatu
słonecznika. Słonecznik miał być tutaj symbolem Lublina, jako
początek tytułu pierwszego znanego druku lubelskiego z ro¬
ku 1630 z Drukami Pawła Konrada.
W związku z tym przed rozpoczęciem uroczystości 50-lecia
w dniu 12 czerwca 1976 roku odbyło się krótkie posiedzenie
Zarządu Koła, na którym formalnie uchwalono „ustanowienie
lubelskiego odznaczenia bibliofilskiego pod nazwą — Signum
Albi Согѵі cum Heliantho czyli Orderu Białego Kruka ze Sło¬
necznikiem”. Pierwszą kapitułę Orderu stanowił Komitet Or¬
ganizacyjny obchodu 50-lecia LTMK w osobach: Marii Gawa-
reckiej, Henryka Gawareckiego, Jana Gurby, Alojzego Leszka
Gzelli, Zbigniewa Jóźwika, Stefana Wojciechowskiego i Hen¬
ryka Zwolakiewicza. Członkowie Kapituły, jako inicjujący
i w przyszłości nadający order, mieli otrzymać go pierwsi i być
pierwszymi jego kawalerami. Uchwała ta znalazła się później
w specjalnym druku, wydanym w 1978 roku.
28
		

/page0031.djvu

			Ordery wykonał artystycznie i starannie metaloplastyk
Włodzimierz Hess, związany z Lublinem poprzez swego Dziad¬
ka — Wilhelma, właściciela znanej Fabryki Wag w Królestwie
Polskim założonej w 1898 roku.
Rok 1976 zamknął okres poczynań bibliofilskich o charakte¬
rze eksperymentalnym, w poszukiwaniu ciekawych i właści¬
wych dróg działania, rok urozmaicony i chłonny na wszelkie
zjawiska związane z książką.
Rok 1977 otworzył nowe dzieje oparte o własne formy
organizacyjne i powrót do historycznej nazwy — Lubelskie
Towarzystwo Miłośników Książki.
31 marca 1977 roku piętnastu członków KMKiE przy PTAiN
podpisało pismo do Wydziału Spraw Wewnętrznych Urzędu
Wojewódzkiego w Lublinie z prośbą o reaktywowanie LTMK
i zatwierdzenie załączonego statutu. Wydział Kultury i Sztuki
Urzędu Wojewódzkiego poparł wniosek Koła o jego organiza¬
cyjne usamodzielnienie się uzasadniając, że działalność Koła
w ciągu ostatnich dwunastu lat (1965—1977), tj. w okresie
przynależności do PTAiN odznaczała się aktywnością, celowoś¬
cią i dużym zaangażowaniem społecznym jego członków. I jest
ono spadkobiercą zaszczytnych tradycji bibliofilskich LTMK,
powołanego do życia w 1926 roku.
29 kwietnia 1977 roku Wydział Spraw Wewnętrznych UW
zatwierdził statut stowarzyszenia pod nazwą „Lubelskie To¬
warzystwo Miłośników Książki” i wpisał do rejestru stowa¬
rzyszeń i związków UW pod nr 367.
24 maja 1977 roku odbyło się Walne Zgromadzenie Orga¬
nizacyjne, na którym zapoznano się ze Statutem i wybrano
Zarząd oraz Komisję Rewizyjną. Uchwalono również roczne
składki i zatwierdzono ramowy plan pracy i budżet.
Do Zarządu weszli: Stefan Wojciechowski jako prezes, Hen¬
ryk Gawarecki — wiceprezes, Maria Gawarecka — sekretarz,
Jan Gurba — skarbnik i członkowie — Henryk Zwolakiewicz,
Zbigniew Jóźwik i Alojzy Leszek Gzella. Do Komisji Rewizyj¬
nej: Stanisław Kowalczyk jako przewodniczący i członkowie —
29
		

/page0032.djvu

			30
		

/page0033.djvu

			Franciszek Cieślak, Krystyna Gromek oraz zastępcy Czesław
Gawdzik i Karol Skaruch 22.
Wszyscy obecni, w liczbie 20, na wniosek nowo wybranego
prezesa gremialnie przystąpili do LTMK z tym, że w najbliż¬
szym czasie po wydrukowaniu deklaracji, wpisali formalnie
swój akces. Jednym z zasadniczych punktów w deklaracji było
podanie szczególnych zainteresowań bibliofilskich.
Opierając się na założeniach statutowych, podstawą dzia¬
łalności LTMK miało być — popularyzowanie miłośnictwa ksią¬
żek, pogłębianie rozumienia istoty pięknie wydanej i treściowo
wartościowej książki oraz poszerzanie wiedzy w dziedzinie edy¬
torstwa, typografii i ogólnego poziomu artystycznego dzieła.
Ponadto szerzenie zainteresowania ekslibrisem jako znakiem
własnościowym książki. Całej działalności miała przyświecać
idea spełniania obowiązku społecznego w ochronie książki, jako
podstawowego dobra kultury polskiej.
Kontynuując poczynania z okresu KMKiE Lubelskie To¬
warzystwo Miłośników Książki starało się określić wyraźniej
kierunki swojej działalności dla umocnienia organizacyjnego,
niezależnie od realizowania nowych projektów i propozycji,
zawsze w klimacie bibliofilskimi.
LTMK przewidywało trzy podstawowe nurty działalności:
popularyzatorski (wystawy, prelekcje, audycje radio¬
we, artykuły prasowe i formy widowiskowe, zwane Biesiadami
Bibliofilskimi), następnie badawczo-naukowy (własne
prace członków LTMK przedstawiane na zebraniach, zwanych
Przedwieczerzami Bibliofilskimi oraz przeglądy wydawnictw)
i wreszcie wydawniczy, otoczony specjalną troską Za¬
rządu w dążeniu, w miarę możności, do osiągnięcia należytego
poziomu edytorskiego własnych wydawnictw.
Ponadto, jak zwykle, przewidziane były okolicznościowe
spotkania specjalne związane z różnymi wydarzeniami kultu¬
ralnymi oraz rocznicami bibliofilskimi.
LTMK przewidywało również w swoich planach kontakty
i współdziałanie z pokrewnymi towarzystwami bibliofilskimi
31
		

/page0034.djvu

			w kraju, w ramach wymiany wydawnictw i ekslibrisów oraz
organizowania wystaw.
Już od początku powołania do życia Towarzystwa, to zna¬
czy od 1977 roku liczba członków zaczęła się wyraźnie stabili¬
zować. Wyłoniła się też grupa około 15 osób bardzo czynnych
i o dużej dynamice, która tworzyła właściwą atmosferę i klimat
sprzyjający ciekawej i urozmaiconej działalności. W 1977 roku
LTMK liczyło 29 członków, w 1979 roku — 40 członków i po¬
dobnie w 1982 — 41 członków w tym 17 członkiń. Zebrali się
tutaj ludzie różnych zawodów i specjalności: bibliotekarze,
historycy, filolodzy, klasyk, archeolog, przyrodnicy, graficy,
drukarze, dziennikarze, lekarze, literaci, działacze kultury a na¬
wet elektronik. Wszystkich połączyła książka, do której każdy
miał swój indywidualny stosunek i inną dla każdego przedsta¬
wiała wartość. Dla jednych zasadniczą rolę odgrywała treść
książki, dla innych sposób jej wydania i szata zewnętrzna,
jeszcze innych interesował znak własnościowy książki lub hi¬
storia jej proweniencji. Ścierały się również poglądy na rozu¬
mienie istoty pięknej książki i jej znaczenia w dziejach kul¬
tury. Różny też był stosunek do gromadzenia własnego księgo¬
zbioru. Przeważała opinia, że kolekcjonerstwo — dla miana
bibliofil — nie wystarcza i że konieczne jest rozwijanie
znawstwa książki z punktu widzenia jej formy, kształtu, wy-
tworności i smaku na tle określonej epoki i klimatu jej czasów.
Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki widziało w ru¬
chu bibliofilskim to, co stwarzało atmosferę dla głębszych prze¬
żyć o charakterze intelektualnym i emocjonalnym w powiąza¬
niu z tak niezwykłym zjawiskiem, jakim jest książka.
Oto parę charakterystycznych sylwetek z tego grona. Naj¬
starszy z obecnych członków LTMK — Henryk Zwola¬
kiewicz, etnograf i plastyk, żarliwy bibliofil, posiada cenne
i rzadkie zbiory polskich wydawnictw i czasopism bibliofil¬
skich, razdkie lubliniana, wiele książek z dziedziny sztuki
a szczególnie grafiki, niemały zbiór ekslibrisów. W swoim do¬
robku artystycznym ma wiele prac interesujących i pięknie
opracowanych graficznie.
32
		

/page0039.djvu

			Henryk Gawarecki, konserwator zabytków, historyk
sztuki, urodzony bibliofil, miłośnik Lublina, gromadzi wydaw¬
nictwa i czasopisma z dziedziny sztuki, posiada cenny, szeroko
pojęty zbiór rzadkich lublinianów, gromadzi ikonografię Lu¬
belszczyzny, wydawnictwa bibliofilskie.
Zbigniew Jóźwik, przyrodnik, oddany całą duszą
ekslibrisowi i jako jego twórca i jednocześnie jako miłośnik.
Ma piękną kolekcję ekslibrisów polskich i obcych, sięgającą
kilkunastu tysięcy. Od 1972 roku uczestnik międzynarodowych
kongresów miłośników ekslibrisu — w Jugosławii (Bied),
w Szwajcarii (Lugano), w Austrii (Linz). Jest członkiem jugo¬
słowiańskiego Drużstwa Exlibris Sloveniae w Ljubljanie, człon¬
kiem Deutsche Exlibris — Gesellschaft w RFN (Kolonia) oraz
członkiem Włoskiej Akademii Sztuki i Pracy w Parmie. Jest
też twórcą ponad 360 ekslibrisów i szeregu opracowań graficz¬
nych. Poza tym zbieracz i miłośnik poezji Leśmiana.
Alojzy Leszek Gzella, polonista, dziennikarz. Od
lat gromadzi czasopisma i wydawnictwa z zakresu prasoznaw-
stwa (w tym cenne lubelskie materiały prasowe). Poza prasą
rzadkie Lubliniana i pozycje bibliofilskie. Kronikarz działal¬
ności bibliofilskiej w prasie.
Marek Zdrojewski, historyk, iluzjonista, kolekcjo¬
ner literatury poświęconej alchemii, magii, sztukom czarno¬
księskim, w tym wiele pozycji zagranicznych. Posiadacz re¬
trospektywnej kolekcji kart do gry, polskich i obcych. Na¬
miętny zbieracz ekslibrisów i wydawnictw polonijnych.
Maria Brzezińska, polonistka, dziennikarz radiowy.
Zbiera poezję polską i obcą oraz wydawnictwa bibliofilskie.
Organizatorka i spikerka audycji bibliofilskich, szczególnie
uczulona na pięknie wydane książki poetyckie, w powiązaniu
z ich treścią i na rzadkie „lubliniana”.
Barbara Flanczewska, historyk, bibliotekarz. Za¬
interesowana przede wszystkim drukami XVI, XVII i XVIII-
-wiecznymi oraz wyszukiwaniem rzadkich, nie typowych po¬
zycji i osobliwości wydawniczych. Nie gromadzi książek. Jest
natomiast prawdziwym znawcą dawnej książki. Stara książka
33
		

/page0040.djvu

			ze swoim papierem, czcionką i ozdobnikami, notkami prowe-
niencyjnymi czy ekslibrisem a nawet swoim zapachem prze¬
szłości jest czymś dla niej nie tylko pięknym ale jak sama
mówi „stanowiącym treść życia”.
Jan Gurba, archeolog, z zamiłowania bibliofil. Zbiera
wydawnictwa bibliofilskie i ekslibrisy. Dla swego warsztatu
naukowego gromadzi czasopisma i wydawnictwa archeologicz¬
ne. Interesuje go humor bibliofilski i jego przejawy. Inicjator
ciekawych treści „ku uciesze umysłu i zabawie”.
Waldemar Michalski, poeta, bibliotekarz, bibliofil.
Gromadzi poezję, ale w dużym wyborze oraz lubelskie wy¬
dawnictwa bibliofilskie. Koneser starych książek i dokumentów
literackich. Zbiera antologie poetyckie.
Alfred Gauda, etnograf, muzeolog, z zamiłowania
twórca i zbieracz ekslibrisów. Ma kolekcję ekslibrisów polskich
i obcych, sięgającą kilkunastu tysięcy. Jest twórcą 164 eksli¬
brisów. Opracowuje również graficznie katalogi swoich wystaw.
Gromadzi druki akcydensowe i ulotne.
Po bardzo skrótowym wniknięciu w krąg zainteresowań
niektórych członków LTMK bardziej zrozumiała może być dzia¬
łalność merytoryczna Towarzystwa w okresie lat 1977—1982.
Należy tu zwrócić uwagę szczególnie na dwie formy: „Przed-
wieczerze Bibliofilskie” 23 oraz imprezy pod nazwą „Biesiady
Bibliofilskie”.
Przedwieczerze bibliofilskie były to comie¬
sięczne spotkania członków i zgodnie z ich nazwą odbywały
się zawsze po południu. Rozpoczęte jeszcze przed powołaniem
do życia LTMK, w 1976 roku miały ustalony dzień w miesią¬
cu — drugi wtorek a od 1978 roku — ostatni piątek miesiąca.
Miejscem spotkań była początkowo Biblioteka im. H. Łopa¬
cińskiego, obecnie jest to klub MPiK, znajdujący się w pięknej
nowoczesnej dzielnicy Lublina, na Słonecznym Wzgórzu LSM.
Treścią przedwieczerzy było przede wszystkim referowanie
własnych prac poszukiwawczych związanych z książką, prasą
lub ciekawymi dokumentami oraz ludźmi książkom oddanymi.
Nieraz prelegentami byli zaproszeni goście, specjaliści określo¬
34
		

/page0041.djvu

			nych dziedzin nauki i twórcy — graficy, typografowie i inni.
Prowadzono też prawie zawsze przeglądy nowości wydawni¬
czych, w których „wychwytywano” pozycje pięknie wydane
i z bibliofilskim smakiem. Punktem stałym były informacje
0 wydarzeniach kulturalnych ze świata bibliofilów i ciekawost¬
kach natury edytorskiej.
Ogólnie można powiedzieć, że spotkania te były wzajemną
wymianą myśli, jak również wymianą materiałów bibliofilskich
1 ekslibrisów. Cieszyły się wśród członków niemałym zainte¬
resowaniem. Frekwencja od 50 do 80% była dowodem potrzeby
istnienia LTMK. A kameralność spotkań dawała możność swo¬
bodnego i naturalnego wypowiadania się na tematy poruszane,
stwarzając atmosferę wzajemnej życzliwości — to wiele, jak
się okazało.
W latach 1977—1982 wśród referowanych tematów były ta¬
kie, jak: Jana Gurby „Ikona z Czernina”, Marii Łuszezyńskiej
„Mapy i atlasy w zbiorach Biblioteki im. H. Łopacińskiego
w Lublinie”, Wandy Szwarc „Biblioteka Szymona Szymono-
wicza w świetle nowych badań”, Henryka Gawareckiego „O nie¬
których drukach lubelskich XIX i XX wieku”, Bożeny Jakubik
„Ruch wydawniczy Lublina w latach 1918—1939”, Ireny Strel-
nikowej „Bibliofile XVI i XVII wieku”, zbiorowy „Wiktor Ziół¬
kowski — bibliofil, muzeolog, grafik”, Marii Gawareckiej „Sa¬
muel Tyszkiewicz jako typograf (z pokazem książek i druków
bibliofilskich ze zbiorów Biblioteki im. H. Łopacińskiego), Ha¬
liny Wolskiej „Bibliofile — przyjaciele Hieronima Łopacińskie¬
go”, Franciszka Cieślaka „Materiały archiwalne po dr. Zyg¬
muncie Klukowskim w Woj. Archiwum Państwowym w Lu¬
blinie”. Następnie tematy o twórcach ekslibrisów — Henryka
Zwolakiewicza „Kazimierz Wiszniewski i jego twórczość”, Zbi¬
gniewa Jóźwika „Zbigniew Dolatowski — artysta, grafik” i „Je¬
rzy Drużycki i jego ekslibrisy” oraz „EsklibrLs lubelski w Liz¬
bonie” (XVI Międzynarodowy Kongres Ekslibrisistów w Lizbo¬
nie). Również tematy związane z prasoznawstwem — A. Leszka
Gzelli „Kurier lubelski i jego dzieje” i „Kurier Józefa Czecho¬
wicza w 1932 roku”, Zofii Mikulskiej „Czasopisma lubelskie,
35
		

/page0042.djvu

			humorystyczno-satyryczne do I wojny światowej”, Krystyny
Gromek „O niedoszłych inicjatywach prasowych na Lubel-
szczyźnie”. Z tematów współczesnych Waldemara Michalskiego
„Poezja w Lublinie lat 1944—1974” i „Relacje z wyprawy po
książki piękne i ciekawe do Warszawy” oraz „O książkach Cze¬
sława Miłosza w Lublinie” (z pokazem), Marka Zdrojewskiego
„Wydawnictwa Centrum Polonijnego w Lublinie” i „Siadami
maga Twardowskiego” itd. Należy jeszcze dodać, że specjalny
charakter miały przedwieczerze grudniowe. Towarzyszył im
humor, dowcip, nastrój. Podstawą treści były krotochwile, sa¬
tyryczne poematy, zabawy związane z książką24, bibliofilskie
teksty ze szpargałów, wróżebne życzenia oraz łubiana przez
wszystkich mini-aukcja książek przyniesionych przez członków.
W ramach przeglądów wydawniczych zawsze znajdowały
się pozycje z cyklu „Książki o książce”. Szerzej były omawiane
takie jak — Mariana Jana Wojciechowskiego Ekslibris godło
bibliofila, Portrety bibliotekarzy polskich, Mała encyklopedia
księgarstwa, Ireny Komasary Jan III Sobieski — miłośnik ksiąg
i inne.
Więcej czasu poświęcano też takim książkom, które budziły
szczególne zainteresowanie swoją treścią czy też formą wy¬
dawniczą, jak np.: Andrzeja Ryszkiewicza Kolekcjonerzy i mi¬
łośnicy, Teresy i Władysława Tatarkiewiczów Wspomnienia,
czy też oryginalnie wydany Rok polski Stanisława Grochowia-
ka. Omawiano też pewne pozycje specjalne z punktu widzenia
edytorskiego, jak np. druki toruńskie (Z. Gardzielewski) i war¬
szawskie (К. M. Sopoćko, Zb. Dolatowsfci i inni).
Przechodząc do omówienia formy nazwanej Biesiada
Bibliofilska trzeba na początku zaznaczyć, że kształto¬
wała się ona jeszcze w latach działalności KMKiE, przybierając
różne nazwy i tytuły, które miały ją uatrakcyjnić.
Zapoczątkowały tę formę omawiane już wcześniej imprezy
z lat 1974—1976 („Miscellanea Bibliofilskie”, „Ogród nieple-
wiony”, „Et libelli sua gaudia habent”), które w latach na¬
stępnych rozwinęły się bardziej bogato w swoich treściach
i scenerii. Dla lepszej komunikatywności wymagały one wpro¬
36
		

/page0043.djvu

			wadzenia pewnych elementów widowiskowych, niemalże tea¬
tralnych, dla tematyki tak trudnej, jaką jest propaganda książ¬
ki, często rzadkiej, książki zabytkowej ale i współczesnej,
nieznanej lub mało znanej — w miarę możliwości lubelskiej —
oraz zbliżenie do ludzi z książką związanych, z Lublina czy też
szerzej z Lubelszczyzny. Forma taka miała spełniać ważną
funkcję społeczną — rozbudzać zainteresowania.
W iatach 1976—1980 Biesiady odbywały się w Lublinie,
Chełmie, Zamościu, Piaskach Luterskich i Nałęczowie. Tytuły
ich to: „Dialogi z Łopacińskim”, „Zwierciadło Bibliofilskich
uciech i mądrości Chełmowi przedstawione”, „Jarmrak biblio¬
filski”, „Jarmark czytelniczy”, „Kalejdoskop bibliofilski z ksiąg
dawnych czerpany czyli Rozmowy o malarstwie”, „Mirabilia
bibliofilskie czyli osobliwości ksiąg dawnych”.
Biesiady te jak i poprzednie ich prototypy miały swoją
oprawę bibliofilską z emblematami i akcesoriami i to łącznie
z uroczystymi strojami wykonawców. Prawie wszystkie miały
drukowane scenariusze, które służyły również jako programy.
Każda z Biesiad była szczegółowo opracowana na podstawie
wybranych książek, czasopism, a często i źródeł archiwalnych.
Objętość materiału opracowanego w maszynopisie wynosiła
zwykle od 10 do 20 stron. Udział brało, jak i w ubiegłych la¬
tach, siedmiu członków LTMK, którzy występowali tutaj jako
mistrz, siostry i bracia 2S. Każdy z wykonawców otrzymywał
egzemplarz maszynopisu z znaczeniem w nim swego tekstu
(roli). Dla bliższego zobrazowania treści i metod przygotowy¬
wania Biesiad, warto chociaż dwie z nich w skrócie omówić,
jak „Jarmark Bibliofilski” i „Dialogi z Łopacińskim”.
Biesiada „Jarmark Bibliofilski” odbyła się w Piaskach Lu¬
terskich. Zaproszono na nią nauczycieli, działaczy społecznych
i młodzież szkolną. Autorzy scenariusza uważali, że ze względu
na słuchaczy należy na początek zapoznać ich z przeszłością
miasteczka, bogatą w fakty i dokumenty. W tym wstępie histo¬
rycznym znalazły się sprawy osadnictwa, ruchów różnowier-
czych, których ważnym ośrodkiem były kiedyś Piaski, następ¬
nie przywileje królewskie, szczególnie dotyczące jarmarków,
37
		

/page0044.djvu

			38
		

/page0045.djvu

			którymi jeszcze do niedawna słynęły Piaski. Ten historyczny
dosyć obszerny wstęp w wykonaniu Mistrza oraz Braci Hen¬
ryka i Alojzego — był ciekawą gawędą „panelową”, do której
wykorzystano mapę i fotografie przywilejów królewskich.
W zakończeniu wyliczono dzieła i dokumenty na których wy¬
wody te były oparte 26. Po czym nastąpiła część dalsza poświę¬
cona właściwemu „Jarmarkowi Bibliofilskiemu”, gdzie „myśli
rozmaite zabawne i poważne o księgach” przeplatały się w spo¬
sób godny pasji bibliofilskiej.
Zaczęto od Ryszarda de Bury’ego O miłości do ksiąg, z któ¬
rego wybrano ciekawsze rozdziały: „O tem, iż skarb mądrości
znajduje się głównie w księgach”, „O korzyściach miłości do
ksiąg” i „Jak należy troskliwe obchodzić się z książkami
i utrzymywać je w porządku”. Następnie o staropolskiej sztuce
witania gości według Wojciecha Bystrzonowskiego, o pierwszej
popularnej polskiej encyklopedii Benedykta Chmielowskiego
Nowe Ateny... i jego rozważaniach o przedłużaniu życia, o Ża¬
łosnych Trenach... pierwszej poetki polskiej Anny ze Stani¬
sławskich Zbąskiej, podkomorzy ny lubelskiej i o bibliopoli lu¬
belskim Jakubie Wirowskim wydawcy Dziesięcioro przykazanie
mężów o... Bartosza Paprockiego. I wreszcie Leopolda Czapiń¬
skiego Księgę przysłów... z losowaniem sentencji wśród zebra¬
nych oraz Wieczory zabawne czyli Rozrywka dla dam i kawa¬
lerów wydane przez Jana Karola Pruskiego w Lublinie, które
były końcowym akcentem.
Biesiada „Dialogi z Łopacińskim” poświęcona była 70-leciu
Biblioteki im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Oparta została prze¬
de wszystkim na materiałach źródłowych, takich jak: korespon¬
dencja i papiery po Łopacińskim, Sprawozdania Komisji do
Badania Historii Sztuki i Wydziału Filologicznego PAU, wspo¬
mnienia osób mu współczesnych, następnie artykuły i komu¬
nikaty w czasopismach „Wisła”, „Biblioteka Warszawska”, pra¬
sa lubelska itd. Bezpośredniość materiału źródłowego dawała
możność zbliżenia słuchacza do wielkiego uczonego, bibliofila,
filologa, twórcy księgozbioru, który stał się podwaliną dzisiej¬
szej Biblioteki.
39
		

/page0046.djvu

			W części końcowej Biesiady omówiono jedną z pozycji jego
zbioru (nawet z jego marginaliami), a mianowicie Leopolda
Czapińskiego Księga przysłów, sentencji i wyrazów łacińskich,
używanych przez pisarzów polskich, Warszawa 1892 r., która
posłużyła tutaj „ku rozrywce” przy losowaniu przysłów. Jedno
z nich potraktowano jako wyjątkowo charakterystyczne dla
nastrojów tego rodzaju imprez. Ten, kto je wylosował otrzy¬
mywał dar w postaci wydawnictwa LTMK — Stefana Woj¬
ciechowskiego O bibliofilstwie lubelskim w latach 1926—1976.
Przysłowie to brzmiało: Czerpie wodę przetakiem, kto bez
ksiąg chce być żakiem (Haurit aquam cribro qui discere vult
sine libro).
Na zakończenie odczytywano pewne teksty mówiące o Ło¬
pacińskim jako o człowieku, cytując nawet urywki wierszy
jego przyjaciół z życzeniami imieninowymi.
Biesiada „Dialogi z Łopacińskim” była kilka razy wyko¬
rzystywana w całości lub we fragmentach przy organizowaniu
dalszych tego rodzaju imprez. Biesiady spotykały się na ogół
z dużym zainteresowaniem, tym bardziej, że były pewnym nie¬
codziennym widowiskiem poprzez swoją specjalną inscenizację.
Były one również jakąś inspiracją i budzicielem potrzeb danego
środowiska w kierunku zbliżenia do książki. Wyraźnie prze¬
jawiło się to w Chełmie, gdzie przy Stowarzyszeniu Bibliote¬
karzy Polskich powstała Sekcja Bibliofilska, na której imprezy
LTMK otrzymywało później zaproszenia. Podobnie było w Za¬
mościu, gdzie postanowiono utworzyć Koło Miłośników Książ¬
ki, nawiązując do tradycji przedwojennych, ale pewne zmiany
personalne na stanowiskach bibliotekarskich stanęły temu na
przeszkodzie.
Formą, która popularyzowała znak własnościowy książki
były nadal przede wszystkim wystawy ekslibrisów urządzane
w Klubie MPiK (przy ul. Krakowskie Przedmieście 20) dla sze¬
rokiej publiczności. W latach 1977—1982 (włącznie) odbyło się
ich jedenaście. Były to wystawy z wspomnianego, bogatego
zbioru Zbigniewa Jóźwika, jeżeli chodzi o kraje spoza Polski.
A więc „Grafika i ekslibris” Yincasa Kisarauskasa z Wilna,
40
		

/page0047.djvu

			41
		

/page0048.djvu

			„Współczesny ekslibris radziecki”, „Ekslibris litewski” Vale-
rijonasa Jucysa. Bardzo ciekawa była wystawa 64 twórców
słoweńskich grafików ze zbiorów Rajko Pavlovec’a z Ljubljany
z katalogiem, na bardzo dobrym poziomie edytorskim w opra¬
cowaniu graficznym Z. Jóźwika. Podobnie ciekawa była wy¬
stawa ekslibrisów Elfi Osiander de Lewin-Richter z Barcelony
oraz wystawa ekslibrisów dla Dagmar Novaćek z Kranj z Ju¬
gosławii i duńskiego ekslibrisisty Lorentza Maya. Twórczość
Zbigniewa Jóźwika miała swoje wystawy w Ołomuńcu (Eks¬
librisy i małe formy graficzne) i w Ljubljanie organizowane
przez Drużstvo Exlibris Słoveniae w 1977 i 1979 roku.
W październiku 1982 roku odbyła się szczególnie ciekawa
wystawa pt. „Współczesny ekslibris lubelski”, na której po¬
kazano twórczość 13 ekslibrisistów lubelskich i która miała się
stać zaczątkiem stałych lubelskich Biennale Galerii „Exlibris”
w Klubie MPiK.
Popularyzowaniu samego znaku własnościowego i jego war¬
sztatu pracy służyły częste audycje radiowe prowadzone przez
Marię Brzezińską. Jedna z nich w listopadzie 1982 roku podana
została na fali ogólnopolskiej. Wzięło w niej udział czterech
członków LTMK. Mówiono tam nie tylko o warsztacie ale
i o historii ekslibrisu, o lubelskich kolekcjonerach, o znaczeniu
ekslibrisu w powiązaniu z książką i o jego ogólnym zaintere¬
sowaniu ze strony różnych środowisk, w tym zarówno ludzi
młodych jak i starszych.
Mówiąc o audycjach radiowych trudno nie wspomnieć o dys¬
pucie, która odbyła się w maju 1980 roku nad bibliofilskimi
pozycjami wydawniczymi poświęconymi poezji z postawionym
pytaniem: Co to jest piękna książka poetycka i po bibliofilsku
wydana? Udział brało niewielkie grono członków LTMK. Do¬
bór książek był dowolny, wedle upodobania i racji wydawni¬
czych dyskutantów.
Znalazły się tu: poezje К. I. Gałczyńskiego (Pieśni, Niobe,
Wit Stwosz) z lat dawnych i współczesne, poezje J. Lechonia
wydane w latach 1963—1979, J. Czechowicza Kamień, Lublin
1927, Benedykta Hertza Bajki, Wybór wierszy drukarstwo sla-
42
		

/page0049.djvu

			wiących (wybór Antoniego Dudka) z 1980 roku, St. Grędziń-
skiego Parabole Lublin 1926, Antologia poetów lubelskich L. Za¬
lewskiego z 1939 roku, G. Apollinaire’a Zwierzyniec albo świta
Orfeusza z 1963 roku, M. Opałka Echa bibliofilskie w poezji
Lwów 1934, W. Szymborskiej Jaszczur i inne.
Ciekawa i gorąca dyskusja poruszyła wiele spraw i pobu¬
dziła do przemyśleń. Stwierdzono zgodnie, że poezja stawia
typografii i grafice wymagania większe aniżeli proza — po¬
trzebny tu klimat i intymność...! Grafika w książce nie może
przyćmiewać treści, ale ją uwydatniać i podbudowywać... Je¬
żeli dla poety i jego epigramatów natchnieniem są drzeworyty
artysty (Dufy), a całość później podnietą do utworu muzycz¬
nego (Poulenc) powstaje dziwnie piękne dzieło — Zwierzyniec
albo świta Orfeusza — Harmonia i równowaga wszystkich ele¬
mentów wydawniczych!
Przechodząc do działalności wydawniczej LTMK trzeba pod¬
kreślić, że w latach 1977—1982 nie tyle była ona bogata, co
raczej interesująca. Najwięcej wydano katalogów wystaw, bo
na 19 pozycji ogółem — 10 związanych było z wystawami eks¬
librisów. Wśród nich zasługuje na uwagę katalog „Współczesny
ekslibris lubelski” prezentujący działalność artystyczną twór¬
ców znaku książkowego z naszego regionu, wstęp i krótkie
biogramy autorów napisał A. L. Gzella, wydrukowany został
na papierze niemieckim „Ingres” o głębokim kolorze żółci je¬
siennej, z wklejonymi 13 ekslibrisami. Opracowanie graficzne
Zbigniewa Jóźwika. Druk oficyny drukarskiej UMCS. Nakład
400 egz. okazał się za mały przy dużym zainteresowaniu tego
rodzaju grafiką artystyczną.
Również w oficynie UMCS wykonano dwa najciekawsze
druki bibliofilskie z lat 1981—1982. Pierwszy to Wiktora Ziół¬
kowskiego (Juliana Kota) O bibliofilstwie, w którym umiesz¬
czono dwa jego artykuły jako przedruki z „Kuriera lubelskie¬
go” z 1932 roku i „Kameny” z 1962 roku. Druk ten wzbogacono
jego własną, świetną autokarykaturą z 1916 roku. Druk opra¬
cowany graficznie przez Henryka Zwolakiewicza wydano, jak
napisano w przedmowie „...w hołdzie pamięci niezapomnianego
43
		

/page0050.djvu

			44
		

/page0051.djvu

			głosiciela piękna sztuki drukarskiej, uroków „starych kamieni”
Lublina i jego artystycznych skarbów — Julianowi Kotowi...”
W roku 1982 wydano zbiór esejów Ogród Białego Kruka
z artykułami jedenastu członków LTMK.
Są tu: opisy warsztatów pracy ekslibrisisty, koncepcje, realizacja,
wzajemne przenikanie się twórcy, praktyka i teoretyka, ocena niektó¬
rych wydawnictw bibliofilskich, wątki pamiętnikarskie, własne poszuki¬
wania Białych Krukówź relacje o tworzeniu własnych księgozbiorów,
poszukiwania źródeł informacji w starych drukach i dawnych czaso¬
pismach do naukowych prac bieżących, widzenie książki poprzez własną
pracę, pokazanie ogólnie jakiejś przemożnej władzy książki, starych
druków i dawnej prasy, posiadanego ekslibrisu (słowa wyjęte ze wstępu).
Książka in 8°, o objętości 9 arkuszy wydawniczych, wy¬
drukowana została czcionką „Silesia” — druk dwubarwny, od¬
bita na papierze niemieckim „Ingres” (w trzech odmianach
koloru), okładka na papierze czerpanym, w 350 egz. numero¬
wanych i sygnowanych. Opracowanie graficzne — układ ca¬
łości, okładka, inicjały (każdy z rysunkiem sędziwego kruka) —
Zbigniewa Jóźwika. Redakcja całości — Maria i Henryk Ga-
wareccy. Wykonanie — Oficyna Drukarska UMCS.
W ocenie środowiska lubelskiego Ogród Białego Kruka jest
pozycją unikalną i po bibliofilsku wydaną.
W 1978 roku wydano rzecz o Orderze Białego Kruka ze
Słonecznikiem pod tytułem Ałbus Corvus cum Heliantho. Zna¬
lazła się tutaj Uchwała o ustanowieniu w 1976 roku Orderu
Białego Kruka ze Słonecznikiem, Regulamin czyli zasady na¬
dawania OBKzS, wizerunek Orderu, jego metryka sporządzona
przez Włodzimierza Hessa, ceremoniał dekoracji orderem, wzór
dyplomu nadania orderu. Opracowanie graficzne Henryka Zwo¬
lakiewicza. Druk czcionką „Nioola Cochin”, na papierze impor¬
towanym „Ingres” w 120 egz. Druk skromny, spokojny, o rów¬
nowadze treści z szatą zewnętrzną, niewątpliwie bibliofilski.
W tym samym roku wydano również dla potrzeb organi¬
zacyjnych statut i spis członków LTMK.
Wydawnictwa LTMK były drukowane w Zakładzie Poli¬
grafii UMCS i Oficynie Drukarskiej WDK. Łącznie w okresie
45
		

/page0052.djvu

			46
		

/page0053.djvu

			lat 1957—1982 wydano drukiem 60 pozycji. W większości były
one drukowane z dotacji Wydziałów Kultury i Sztuki oraz
instytucji resortu kultury. Dotacje te przyznawano Towarzy¬
stwu w uznaniu prowadzonej działalności bibliofilskiej.
Warto tu dodać, że druki nasze prezentowane były w 1978
roku na Ogólnopolskim Zjeździe Bibliofilów w Toruniu. Wy¬
pada z satysfakcją stwierdzić, że poziom naszej działalności
wydawniczej uznano za staranny w treści i formie i dorównu¬
jący najlepszym.
*
Kończąc ten niepełny opis działalności LTMK należy po¬
wiedzieć, że miało ono z pewnością wpływ na podnoszenie
poziomu edytorskiego druków okolicznościowych instytucji
i urzędów kierujących kulturą. Wzrosło również zapotrzebo¬
wanie społeczne na tematy związane z książką w środowiskach
działaczy kultury (kluby, domy kultury) i pogłębiły się treści
związane z książką w prasie lubelskiej i w audycjach radio¬
wych.
W samym LTMK dzięki książce i jej wpływu na grono
lubelskie wzbogacała się osobowość każdego i umacniała się
więź tych, którzy w bibliofilstwie widzieli sens swego życia.
Słusznie o tym powiedział Piotr Koczorowski, że „[...] Ten
wytwór ducha ludzkiego jest jednocześnie nauką, sztuką, dzia¬
łalnością społeczną i namiętnością indywidualną...” 27.
47
		

/page0054.djvu

			PRZYPISY
1 Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego
w Lublinie (dalej BŁ). Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki (da¬
lej LTMK) — Dokumenty i materiały różne. Rps 2267
2 Zalewski Ludwik: Bibliofil o bibliofilu. Ziemia Lubelska 1928
nr 145 s. 4
3 BŁ. LTMK — Korespondencje. Rps 2268
4 BŁ. LTMK — Księga protokółów. Rps 2267
5 BŁ. Korespondencja ks. Ludwika Zalewskiego. Rps 2158 k. 236
6	Tamże.	List	z	29.Ш.1950. K. 221—222
7	Tamże.	List	z	28.VI.1949. K. 11—16
8	Tamże.	List	z	28.Х.1949. K. 161
9	Tamże.	List	z	6.Х1.1943. K. 44—46
10 Oczkowski Stanisław: Dzieje wystaw książki i exlibrisów w Lu¬
blinie. W: Hieronim Łopaciński i Biblioteka jego imienia w Lublinie.
1907—1957. Lublin 1957 s. 287—335
11 Bibliotekarz Lubelski. 1961 z. 1—4 oraz BŁ. Materiały związane
z uroczystościami bibliofilskimi Zakonu Orderu Białego Kruka w Lu¬
blinie 1959 roku. Rps 2058
12 Archiwum Koła Miłośników Książki i Ekslibrisu przy Polskim
Towarzystwie Archeologicznym i Numizmatycznym. Teczka nr 1
13 Tamże
14 Wykorzystano m. in. następujące pozycje: Historia o szlachetnej
a pięknej Meluzynie... Lwów 1768; Bergonzoni Michael: Lublin podług
ustaw medyki uważany... Lublin 1782; Wieczory zabawne czyli Rozrywka
dla dam i kawalerów... Lublin 1813; Znatowicz Edmund: Trudno Cię nie
lubić Lublinie. Gazeta Lubelska 1890 nr 279; Tobie śpiewam Lublinie.
Oprać. Tadeusz Kłak. Lublin 1960
15 Cytuję za Alojzym Leszkiem Gzellą: Książka jak wino. Kurier
Lubelski 1969 nr 227
16 Konrad Bielski zajmował się adwokaturą w niedalekim Kras-
nymstawie w latach 1929—39
17 Wykorzystano m. in. następujące pozycje: Bystrzonowski Woj¬
ciech: Polak sensat w liście... Lublin 1730; Chmielowski Benedykt: Nowe
Ateny... Lwów 1754; Pieśń nowa o gwałtownym deszczu... w Kazimierzu
Dolnym w roku 1644 (kantyczka); Opałek Mieczysław: Poemat o Sła¬
wetnym Zakonie Bibliofilskim... Kraków 1932; Paprocki Bartosz: Dzie¬
sięcioro przykazanie mężowo... Nakł. Jakuba Wirowskiego. 1629; Poczet
pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach. Warszawa 1828;
Rysiński Salomon: Przypowieści polskie... Nakł. Jakuba Wirowskiego.
1629; Zbąska Anna: Transakcyja albo opisanie całego życia... Wyd. Ida
Kotowa. Kraków 1935
48
		

/page0055.djvu

			18 Wydawcą Przypowieści polskich S. Rysińskiego w 1629 roku był
Jakub Wirowski, bibliopola lubelski. Książka ta nie była jednak dru¬
kowana w Lublinie. Zwykle na Biesiadach odczytywany był wiersz
umieszczony w tym zbiorze na początku zamiast wstępu:
Przysłowia różne, różnym językiem wydano
Nasze snadź dla niedbalstwa głucho dotąd miano
Ty pierwszy pokazałeś Rysiński mój drogi,
Że i w to nasz sarmacki język nie ubogi
Zaczym Muza słowieńska, takie twe zabawy
Osądziła być godne wiekuistej sławy...
19 Wykaz wydawnictw w Aneksie 1
20 Do Komitetu tego od początku (tj. od roku 1974) należało KMKiE
i miało tam swoich trzech delegatów: Stefana Wojciechowskiego, Marię
Gawarecką i Zbigniewa Jóźwika.
21 Oprócz wymienionych w p. 14 i 17 wykorzystano jeszcze nastę¬
pujące druki: Bystrzonowski Wojciech: Informacja matematyczna... Lu¬
blin 1743; Kwiatkiewicz Jan: Melancholia żyjącego człowieka... Lublin
1751
22 Archiwum LTMK. Sprawy organizacyjne. Teczka nr 1
23 Termin „przedwieczerz” zaczerpnięto z tytułu wiersza Bolesława
Leśmiana w tomiku poezji Napój cienisty
24 Korzystano m. in. z takich pozycji jak: Baltazar Gracjan: Wy¬
rocznia podręczna (Oraculo manuał). Tłum. Stanisław Łoś. Lublin 1949;
Rysiński Salomon: Przypowieści polskie. Nakł. Jakuba Wirowskiego.
1629; Księga Silva rerum rkps z XVIII w. (ok. 1760 r.) znajdujący się
w Zbiorach Specjalnych Biblioteki im. H. Łopacińskiego; Wieczory za¬
bawne dla dam i kawalerów... Lublin 1813; Compedium Medicum auc-
tum to jest krótkie zebranie i opisanie chorób... Częstochowa 1725; Wisz¬
niewski Michał: Charaktery rozumów ludzkich. Kraków 1842; Czapiński
Leopold: Księga przysłów, sentencji i wyrazów łacińskich. Warszawa
1892; Wilde Oscar: Aforyzmy. Warszawa 1974; Lec Stanisław Jerzy:
Myśli nieuczesane. Kraków 1959 itd.
25 Byli to: Stefan Wojciechowski .Maria Gawarecka, Maria Brze¬
zińska, Henryk Gawarecki, Jan Gurba, Alojzy Leszek Gzella, Zbigniew
Jóźwik.
26 Wykorzystano tutaj m. in. następujące pozycje: Lubieniecki Sta¬
nisław: Historia reformationis... Freistad 1685; Merczyng Henryk: Zbory
i senatorowie protestanccy w dawnej Polsce. Warszawa 1905; Rekwiro-
wicz Adam: Miasteczko Piaski (luterskimi zwane). Lublin 1913; Kossow¬
ski Aleksander: Protestantyzm w Lublinie i Lubelskiem w XVI—XVIII
wieku. Lublin 1933; BŁ. Akta Magistratu miasta Piaski tyczące praw
i przywilejów miasta. Rps 1906
27 Koczorowski Stanisław Piotr: O bibljofilji. Silva Rerum 1925
z 1 s. 2.
49
		

/page0056.djvu

			BIBLIOGRAFIA
Źródła ręko piśmiennicze
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego
w Lublinie:
Materiały związane z uroczystościami bibliofilskimi Zakonu „Or¬
deru Białego Kruka” w Lublinie w 1959 r. Rps 2058
Materiały autobiograficzne i dokumenty osobiste ks. Ludwika Za¬
lewskiego z lat 1866—1956. Rps 2150
Korespondencja ks. Ludwika Zalewskiego w sprawach osobistych
i zawodowych z lat 1904—1952, bruliony listów ks. Ludwika Za¬
lewskiego i listy różne. Rps 2158
Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki. Dokumenty i mate¬
riały różne. Rps 2267
Archiwum Koła Miłośników Książki i Ekslibrisu przy Polskim
Towarzystwie Archeologicznym i Numizmatycznym. Oddział
w Lublinie:
Materiały z	lat	1962—1969. Teczka nr 1
Materiały z	lat	1970—1975. Teczka nr 2
Materiały z	lat	1976—1977 (do czerwca).	Teczka	nr	3
Materiały z	uroczystości 50-lecia Lubelskiego	Towarzystwa Mi¬
łośników Książki. Teczka nr 4
Archiwum Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki:
Sprawy organizacyjne. Teczka nr 1
Korespondencja LTMK z lat 1977—1982. Teczka nr 2, nr 3, nr 4
Plany i sprawozdania. Teczka nr 5
Protokóły z zebrań Zarządu. Teczka nr 6
Przedwieczerze Bibliofilskie. Teczka nr 7, nr 8
Biesiady Bibliofilskie. Teczka nr 9, nr 10, nr 11, nr 12, nr 13, nr 14,
nr 15, nr 16, nr 17
Uroczystości jubileuszowe. Teczka nr 18
Order Białego Kruka ze Słonecznikiem. Teczka nr 19
Materiały różne. Teczka nr 20
Źródła drukowane
Araszkiewicz Feliks: Wspomnienie zapiszemy w serc swych Pa¬
miętniku. W zbiorze prac Autora: Dzieła i twórcy. Warszawa 1957
Raczkowski Franciszek: Moja droga księgarska. Bibliotekarz Lu¬
belski 1969 nr 1/2 s. 13—23
Ziółkowski Wiktor: O bibliofilstwie. Lublin 1981
		

/page0057.djvu

			Opracowania
Gzella Alojzy Leszek: Miłośnicy ezlibrisu propagują miłość do
pięknej książki. Kurier Lubelski 1965 nr 82 s. 4
Gzella A. L.: Książka jak wino... Kurier Lubelski 1969 nr 227 s. 3
Gzella A. L.: Jubileusz bez pompy. Kurier Lubelski 1970 nr 139
s. 3
Gawarecka Maria: Lubelscy miłośnicy książki. Bibliotekarz Lu¬
belski 1971 z. 1—2 s. 24—29
Gzella A. L.: Zdrowie opiekunów książki. Kurier Lubelski 1973
nr 5 s. 3
Gzella A. L.: O książce niebanalnie. Kurier Lubelski 1974 nr 128
s. 3, 5
Wojciechowski Stefan: Lublin w ekslibrisie ze zbiorów Stefana
Wojciechowskiego. Katalog wystawy. Lublin 1974
Wojciechowski S.: O bibliofilstwie lubelskim w latach 1926—1979.
Lublin 1976
Gzella A. L.: Bibliofilom cześć. Kurier Lubelski 1976 nr 132 s. 3
Knorr Mirosława:	Bibliofile schyleni nad stronic pięknością...
Sztandar Ludu 1976 nr 143 s. 5
Mikulski Zygmunt: Bibliofilskie Złote Gody. Kamena 1976 nr 14
s. 14
Gzella A. L.: W kręgu bibliofilów. Kurier Lubelski 1977 nr 142 s. 3
Gzella А. I.: Dialogi z Łopacińskim. Kurier Lubelski 1977 nr 137
s. 3
Gawarecka М.: Lubelscy bibliofile. Kalendarz Lubelski 1977 R. 20
s. 136—141
Gzella A. L.: LTMK w 1978 r. Kurier Lubelski 1978 nr 57 s. 3
Wojciechowski S. Ekslibris żartobliwy. Kalendarz Lubelski 1978
R. 21 s. 98—103
Gzella A. L.: Order Białego Kruka. Kurier Lubelski 1979 nr 99 s. 3
Gawarecki Henryk: Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki.
Sztandar Ludu 1981 nr 12 s. 3
Gzella A. L.: Ekslibris krotochwilny. Kurier Lubelski 1981 nr 215
s. 3
Jóźwik Zbigniew: Mała karteczka ex libris. Nasze Problemy 1981
(nr) 10 s. 13
Gawarecka М., Gawarecki H.: Lubelskie Towarzystwo Miłośników
Książki. W: Księga Pamiątkowa Ogólnopolskiego Zjazdu Biblio¬
filów w Toruniu 23—24 wrzesień 1978 r. Toruń 1982 s. 126—131
Ogród Białego Kruka. Wstęp i red. Maria i Henryk Gawareccy.
Lublin 1982
51
		

/page0058.djvu

			ANEKS 1
KRONIKA DZIAŁALNOŚCI KMKiE I LTMK 1965—1982
(wystawy, imprezy, prelekcje i inne)
1965
25.5. Spotkanie bibliotekarzy i bibliofilów (SBP i KMKiE) p.n.
„Z moich przeżyć bibliofilskich” w Bibliotece im. H. Łopa¬
cińskiego.
13.12. Prelekcja — Władysław Jakubowski, O drukach wypukłych.
18.12. Wystawa — Ekslibrisy archeologiczne Włodzimierza Ściegien¬
nego z Częstochowy w Klubie MPiK.
1966
16.1. j.w. — w Klubie LSM z prelekcją Henryka Gawareckiego,
O ekslibrisie — znaku książkowym.
14.2. Prelekcja — Władysław Jakubowski, O początkach odlewnic¬
twa czcionek.
6.4.	Wystawa ekslibrisu archeologicznego ze zbiorów członków Ko¬
ła w Chatce Żaka i w Klubie MPiK (w dniach Lublina).
1967
25.5. Uroczyste spotkanie członków Koła z bibliotekarzami p.n.
„Tobie śpiewam Lublinie” zorganizowane na 60-lecie Biblio¬
teki im. H. Łopacińskiego i 50-lecie SBP. Wystawa — Lublin
w ekslibrisie.
1968
27.4. Wystawa ekslibrisu polskiego i obcego ze zbioru Włodzimierza
Egiersdorffa. Prelekcja W. E., o kolekcjonowaniu ekslibrisów.
24.5. Prelekcja — Michał Kuna, Jan Gutenberg i jego dzieło.
16.12. Prelekcja — Witold Chomicz, Jak powstaje szata graficzna
pięknej książki, z pokazem pięknej książki.
1969
16.4.	Wystawa — Współczesny ekslibris litewski ze zbiorów Zbignie¬
wa Jóźwika.
26.6. Spotkanie bibliofilskie, Ciekawsze pozycje w zbiorach lubel¬
skich.
25.9.	Jubileusz 50-lecia pobytu w Lublinie Konrada Bielskiego.
18.12. Wystawa — Ex libris lubelski w ХХѴ-lecie PRL.
1970
7.1.	Spotkanie p.n. „Z dziejów księgarstwa lubelskiego” (Mieczysła¬
wa Adriankowa, Jerzy Raczkowski, Stefan Wojciechowski).
52
		

/page0059.djvu

			27.1. Wystawa — Zabytki w grafice Tadeusza Romana Żurowskiego.
22.4. Wystawa — Współczesny ekslibris radziecki ze zbiorów Zbi¬
gniewa Jóźwika.
12.6. Jubileusz dra Stefana Wojciechowskiego w 70-lecie urodzin.
22.10. Wieczór pamięci Konrada Bielskiego.
1971
30.3.	Uroczystość z okazji objęcia stanowiska dyrektora Biblioteki
Głównej UMCS przez Jana Gurbę.
27.11. Wystawa ekslibrisów Tyrsusa Wenhrynowicza z Krakowa.
10.12. Wystawa — Zabytki archeologiczne w ekslibrisach T. R. Żu¬
rowskiego.
1972
22.2. Prelekcja — Władysław Bartoszewski, Austria współczesna.
6.3.	Wystawa ekslibrisów Zbigniewa Jóźwika (słowo wstępne H.
Gawarecki).
26.6. Jubileusz 40-lecia pracy w drukarni Władysława Jakubow¬
skiego.
19.9.	Prelekcja — Wanda Szwarc, Piękna książka polska, dawna
i współczesna.
17.11. Wystawa — Ekslibrisy Germana Ratnera z Moskwy.
15.12. Wystawa — Ekslibris łotewski ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
21.12. Jubileusz 60-lecia Henryka Gawareckiego.
1973
4.7. Wystawa ekslibrisów Zbigniewa Jóźwika w Muzeum Regio¬
nalnym w Hrubieszowie.
13.11. Wystawa ekslibrisów Władimira Winogradowa z Wilna.
19.12. Wystawa ekslibrisów Jerzego Daniela Tramecourta.
21.12. Prelekcja — H. Gawarecki i S. Wojciechowski, Dawna książka
lubelska (w cyklu „Barwy dawnego Lublina”).
1974
1. Wystawa — Lublin w ekslibrisie ze zbiorów S. Wojciechow¬
skiego, w Domu Kultury na Woli w Warszawie (w cyklu „Pa¬
norama województw”).
2. Wystawa — j.w. w Lublinie.
26.3. Wystawa — Tradycja rycerska w znaku książkowym.
23.5. Wieczór „Miscellanea bibliofilskie” w Domu Greckim w Pu¬
ławach.
16.11. Wystawa — Ekslibris estoński ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
19.12. Wystawa — Władysław Jakubowski, drukarz-typograf.
20.12. Wystawa — Małe formy graficzne ze zbiorów Henryka Zwo¬
lakiewicza.
53
		

/page0060.djvu

			1975
18.1. Wystawa — Ekslibris Zbigniewa Jóźwika.
15.3. Wystawa retrospektywna — Ekslibrisy Henryka Zwolakie¬
wicza.
19.3. Wieczór ekslibrisów Zbigniewa Jóźwika, z okazji zdobycia
II nagrody za ekslibris na XV Międzynarodowym Kongresie
Miłośników Ekslibrisu w Bied.
6.4. Wystawa — Współczesny ekslibris radziecki w drzeworytach
E. N. Goląchowskiego.
6.4. Poranek bibliofilski p.n. „Ogród nieplewiony” z okazji 40-lecia
Okręgu Lubelskiego SBP.
19.4. Wystawa — Ekslibrisy S. Kisarauskiene, V. Kisarauskasa, A.
Kmielauskasa z Wilna ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
28.6. Wystawa ekslibrisów Małgorzaty Korolko z Olsztyna.
26.11.	Wystawa — Ekslibris ukraiński ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
6.12.	Wystawa — Ekslibrisy dla archeologów Tadeusza R. Żurow¬
skiego.
1976
11.2. Przedwieczerz Bibliofilska [dalej P.B.] — Stefan
Wojciechowski, O pewnej drukarni lubelskiej.
1.4. Plenarne zebranie członków Koła poświęcone omówieniu i za¬
akceptowaniu programu uroczystości 50-lecia działalności.
13.4. Р. B. — A. L. Gzella, O utarczkach prasy lubelskiej z cenzurą
i władzami w latach 1929—1932.
12.5. Wystawa — Grafika i ekslibrisy Zbigniewa Dolatowskiego.
18.5. Р. В. — H. Gawarecki, Z historii dawnej książki.
12.6. Uchwała Zarządu Koła o ustanowieniu lubelskiego odznacze¬
nia bibliofilskiego p.n. „Order Białego Kruka ze Słoneczni¬
kiem”.
12.6. Uroczystość 50-lecia założenia Lubelskiego Towarzystwa Mi¬
łośników Książki.
12.6. Wystawa — Rara et curiosa — ze zbiorów członków Koła.
12.6. Wystawa ekslibrisów — Graficy Lubelszczyzny dla siebie.
12.6. Biesiada Bibliofilska p.n. „Et libelli... sua gaudia habent”.
25.10.	Biesiada Bibliofilska p.n. „Zwierciadło bibliofilskich uciech
i mądrości Chełmowi przedstawione” w Chełmie.
5.11.	Wystawa — Współczesny ekslibris białoruski.
1977
11.1.	Р. B. — Plan pracy na rok 1977 i sprawy organizacyjne oraz
„Pożegnanie z powitaniem Marii Gawareckiej”, podjęcie de¬
cyzji wydania tomu esejów pt. „Ogród Białego Kruka”.
54
		

/page0061.djvu

			8.2. Р. В. — Zbigniew Jóźwik, XVI Międzynarodowy Kongres
Ekslibrisistów w Lizbonie.
8.3. Р. B. — Krystyna Gromek, O niedoszłych inicjatywach pra¬
sowych na Lubelszczyźnie w latach 1893—1914.
9.4. Р. B. — Henryk Gawarecki, O niektórych drukach lubelskich
XIX i XX wieku.
29.4. Wydział Spraw Wewnętrznych UW zatwierdził statut reakty¬
wowanego Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki.
10.5. Р. B. — „Dziesięciominutówki bibliofilskie” — krótkie wypo¬
wiedzi członków związane z książką.
24.5. Walne zgromadzenie członków LTMK — wybór Zarządu i Ko¬
misji Rewizyjnej.
7.6. Biesiada Bibliofilska p.n. „Dialogi z Łopacińskim” na 70-lecie
Biblioteki im. H. Łopacińskiego.
14.6. Р. B. — Alojzy Leszek Gzella, 12 razy „Kurier Lubelski”.
27.9. Р. B. — Wanda Szwarc, Podręczniki z XVI—XVIII wieku
w zbiorach Biblioteki im. H. Łopacińskiego w Lublinie.
20.10. Р. В. — H. Gawarecki, Z nieznanej ikonografii Lublina i —
Zbigniew Jóźwik, Ekslibris lubelski w Ljubljanie.
11. Wystawa — Współczesny ekslibris radziecki ze zbiorów Zbi¬
gniewa Jóźwika.
25.11. Р. B. — Maria Łuszczyńska, Mapy i atlasy w zbiorach Biblio¬
teki im. H. Łopacińskiego.
17.12. Wystawa — Wojciech Jakubowski, ekslibrisy.
30.12. Р. B. — Silva rerum i aukcja bibliofilska.
1978
26.1. Biesiada Bibliofilska w Zamościu p.n. „Zamościana” i „Dialogi
z Łopacińskim”.
27.1. Р. B. — Franciszek Uhorczak, Młody Biały Kruk oraz Joanna
Miketta, „Dzieło” Grzegorza de Navarra.
24.2. Р. B. — Marek Zdrojewski, O kartach do gry i nie tylko.
31.3. Р. B. — Barbara Flanczewska, Bernard О’Соппог, lekarz Króla
Jegomości Jana III i jego „The history of Poland”.
28.4. Р. B. — Jan Gurba, Ikona z Czernina oraz — A. Leszek Gzella,
Inicjały Rubensa.
26.5. Р. B. — Członkowie wedle swojej chęci o książkach... prawią
oraz Kiermasz Bibliofilski.
23.6. Р. B. — Stefan Wojciechowski, Ikonografia książki.
24.6. Wystawa — Ekslibris słoweński ze zbiorów Rajko Pavlovec’a
z Ljubljany.
20.10. Wystawa — Ekslibrisy Valerijonasa Vitautasa Jucysa z Wilna
ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
55
		

/page0062.djvu

			23.10. Р. В. — Zjazd bibliofilów w Toruniu, pokaz druków oraz —
Z zagranicznych wojaży bibliofilów lubelskich.
24.10. Р. B. — Wiktor Ziółkowski, grafik, publicysta, etnograf, zbie¬
racz — referowali członkowie Towarzystwa.
29.12. Uroczysta Przedwieczerz Bibliofilska — Z kro-
tochwili bibliofilskich (głos mieli wszyscy chętni) oraz aukcja
książek.
1979
26.1. Р. B. — Stefan Pawelec, Emancypantki w niewoli.
23.2. Р. B. — Wanda Szwarc, Biblioteka Szymona Szymonowica
w świetle nowych badań.
30.3. Р. B. — Irena Strelnikowa, Bibliofile XVI i XVII wieku.
27.4. Р. B. — Spotkanie z Marianem Janem Wojciechowskim, auto¬
rem książki Ekslibris godło bibliofila.
24.5. Р. B. — Zbigniew Jóźwik, Ekslibrisy dziecięce i — Henryk
Zwolakiewicz, Słowo o ilustracji książek dziecięcych.
29.5. Biesiada Bibliofilska w Piaskach Luterskich p.n. „Jarmark
bibliofilski”.
13.6. Biesiada Bibliofilska p.n. „Jarmark czytelniczy” dla działaczy
społecznych Lublina.
22.6. P .B. — Bibliofilskie komunikaty członków LTMK.
28.9. Р. B. — Wakacyjne spotkania z książką członków Towarzystwa.
26.10. Biesiada Bibliofilska na 80-lecie Karola Skarucha p.n. „Ka¬
lejdoskop bibliofilski z ksiąg dawnych czerpany czyli Rozmo¬
wy o malarstwie”.
11. Wystawa — Grafika i ekslibris Elf i Osiander de Lewin Richter
z Barcelony ze zbiorów Zhigniewa Jóźwika.
30.11. Р. B. — Zofia Mikulska, Pierwsze lubelskie czasopisma humo-
rystyczno-satyryczne do I wojny światowej.
19.12. Р. B. — Wieczór życzeń i krotochwili bibliofilskich. Aukcja
książek.
1980
25.1. Р. B. — Zofia Mikulska, Czasopisma lubelskie humorystyczno-
-satyryczne (cz. II).
29.2. Р. B. — Krystyna Gromek, Kary prasowe w środowisku lubel¬
skim do 1914 roku.
28.3. Р. B. — Stefan Wojciechowski — wieczór wspomnień.
25.4. Р. B. — Henryk Zwolakiewicz, Polskie periodyki z okresu
międzywojennego poświęcone grafice.
Waldemar Michalski, Relacja z wyprawy po książki piękne
i ciekawe.
56
		

/page0063.djvu

			5.	Wystawa — Ekslibris dla Dagmar Novaiek z Kranj (Jugo¬
sławia) ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
20.5. Biesiada Bibliofilska w Bibliotece Miejsko-Gminnej w Nałę¬
czowie p.n. „Mirabilia hibliofilskie czyli osobliwości ksiąg
dawnych”.
30.5. Р. B. — A. Leszek Gzella, Z mojego archiwum prasowego
i Krystyna Deptułowa, Relacje rodzinne o książkach zachowa¬
nych w moim księgozbiorze.
27.6. Р. B. — Franciszek Cieślak, Refleksje z podróży naukowej
do Rumunii (archiwa, muzea).
26.9. Р. B. — Maria i Henryk Gawareccy, Kompozytor Ludomir
Michał Rogowski z Dubrownika, lublinianin.
31.10. Р. B. — Franciszek Uhorczak, Zewnętrzna szata książki, ob¬
woluty i okładki z grafiką kartograficzną.
28.11. Р. B. — Zbigniew Jóźwik, XVIII Międzynarodowy Kongres
Ekslibrisu w Linzu.
19.12. Р. B. — Propozycje na rok 1981. Aukcja książek przyniesio¬
nych przez członków.
1981
31.1. Р. B. — Matylda Wełna-Klonowiecka, Guillaume Apollinaire
w Salonie Jesiennym 1980 w Paryżu.
27.2. Р. B. — Waldemar Michalski, Książki Czesława Miłosza.
3.	Wystawa — Ekslibris Lorentza Maya z Danii ze zbiorów Zbi¬
gniewa Jóźwika.
27.3. Р. B. — Maria Gawarecka, Samuel Tyszkiewicz, artysta typo-
graf.
24.4. Р. B. — A. Leszek Gzella, Kurier Lubelski Józefa Czechowicza.
1.5.	Przedwieczerz Jubileuszowa Alojzego Leszka Gzelli z okazji
ХХѴ-lecia „Kuriera Lubelskiego”.
29.5. Р. B. — Henryk Gawarecki, „Nowości lubelskie” Józefa Cze¬
chowicza i komentarz do nich.
26.6. Р. B. — Franciszek Cieślak, Materiały archiwalne po drze Zy¬
gmuncie Klukowskim.
11.9. Р. B. — Józef Styk, Działalność Józefa Kłopotowskiego na
terenie Lublina.
Wystawa — Ekslibris krotochwilny ze zbiorów Alfreda Gaudy.
30.10. Р. B. — Halina Wolska, Bibliofile — przyjaciele Hieronima
Łopacińskiego.
27.11. Р. B. — Henryk Zwolakiewicz, Kazimierz Wiszniewski jako
twórca ekslibrisów.
57
		

/page0064.djvu

			1982
26.2. Р. В. — Podsumowanie działalności w 1981 roku i aktualia
bibliofilskie.
26.3. Р. B. — Zbigniew Jóźwik, Jerzy Drużycki i jego ekslibrisy.
30.4. Р. B. — Henryk Gawarecki, Medale lubelskie.
28.5. Р. B. — Marek Zdrojewski, Centrum polonijne kulturalno-
-oświatowe UMCS i jego wydawnictwa i Józef Styk, Wydaw¬
nictwa Oddziału KAW w Lublinie.
25.6. Р. B. — Zbigniew Jóźwik, Zbigniew Dolatowski — grafik
(życie i twórczość).
Wystawa — Współczesny ekslibris lubelski.
1.10.	Р. B. — Franciszek Cieślak, Prasa i druki lubelskie z okresu
I wojny światowej.
29.10. Р. B. — Bożena Jakubik (Biblioteka UMCS), Ruch wydawniczy
Lublina w latach 1918—1939.
26.11. Р. B. — Waldemar Michalski, Poezja w Lublinie lat 1944—
1974 i Krystyna Deptułowa, Wspomnienia z pracy w Biblio¬
tece KUL.
29.12. Р. B. — Marek Zdrojewski, Siadami maga Twardowskiego.
58
		

/page0065.djvu

			ANEKS 2
WYKAZ POWOJENNYCH WYDAWNICTW LTMK *
1. Trzy wiersze bibliofilskie. (K. A. Jaworskiego, J. Czechowicza, W.
Gomulickiego). Oprać. graf. H. Zwolakiewicz. Lublin 1957, 8 s. 25 cm.
Egz. 150 numer, i sygn.
2. Wojciechowski Stefan, Oczkowski Stanisław:	Katalog ekslibrisu
lubelskiego dawnego i nowego. Oprać. graf. H. Zwolakiewicz. Lu¬
blin 1959, 23, (5), s., 16 k. tabl., il. 23,5 cm. Egz. 100 numer, i sygn.
+ 700.
2(9)
3. Wystawa ekslibrisu polskiego i obcego ze zbioru Włodzimierza Egiers-
dorffa. (Katalog). Red. S. Wojciechowski, H. Zwolakiewicz. Oprać,
graf. H. Zwolakiewicz. Lublin 1968, (8) k., il. 17 cm. Egz. 150.
4. Współczesny ekslibris litewski ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika. (Ka¬
talog). Wstęp S. Wojciechowski. Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin
1969, 15 s., il. 20,5 cm. Egz. 250.
4(11)
5. Hymenaeus... Konrada Bielskiego... z miastem Lublinem trwały... Oda
Jubilata. (Zaproszenie). Oprać. Henryk Gawarecki. Lublin 1969, (2)
k. 21 cm. Egz. 150 numer, i sygn.
5(12)
4
6. Ekslibris lubelski w 25-leciu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Katalog. Wstęp i oprać. S. Wojciechowski. Oprać. graf. Zb. Jóźwik.
Lublin 1969, 19, (2) s., 20,5 cm. Egz. 250.
6(12)
7. Zabytki w grafice Tadeusza Romana Żurowskiego. (Katalog). Wstęp
Jan Gurba. Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1970, 24, (7) s., k. tabl.,
il.	21 cm. Egz. 300.
* Począwszy od 1977 r .numeracją obejmowaliśmy druki liczące
co najmniej osiem stron. Z ostatnich lat nie znalazły się w wykazie
następujące druki: In memoriam Stefana Wojciechowskiego. (Nekrolog).
1980. Muzeum Lubelskiemu w 75 rocznicę narodzin... 1982. Bibliotece
Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie z okazji Jubileuszu
1907—1982... 1982. Adres gratulacyjny dla A. L. Gzelli z okazji 25-lecia
„Kuriera Lubelskiego” 1982. i inne.
59
		

/page0066.djvu

			8. Współczesny ekslibris radziecki... (Katalog) .Wstęp Zbigniew Strzał¬
kowski. Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1970, 29, (2) s., il. 20,5 cm.
Egz. 350.
8(15)
9. Katalog wystawy prac i artykułów Stefana Wojciechowskiego. Druk
przygot. H. Gawarecki (i in.). Lublin 1969, 16 s., il. 18,5 cm. Egz. 99
numer, i sygn.
10. Ekslibrisy Zbigniewa Jóźwika. (Teka). Przedm. Waldemar Michalski.
Red. J. Gurba. Lublin 1970, (4) k., (29) k. tabl., il. 24,5 cm. Egz. 100
numer, i sygn.
11. Wojciechowski S. Podarek przyjaciołom. (Teka ekslibrisów). Lublin
1970, (4) k., (16) k. tabl., il. 21 cm. Egz. 16 numer, i sygn.
12. Bibliothecon... uroczysty ingres... Jana Gurby na krzesło dyrektor¬
skie... (Adres gratulacyjny). Przygot. Maria Gawarecka, S. Wojcie¬
chowski. Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1971, (4) k. 21 cm. Egz. 150
numer, i sygn.
12(19)
13. Exlibrisy Tyrsusa Wenhrynowicza. (Katalog). Lublin 1971, (3) k.,
il. 21 cm.
14. Zabytki archeologiczne w ekslibrisie Tadeusza Romana Żurowskie¬
go. 1969—1971. Wystawa Red. J. Gurba. Lublin 1971, (2) k., il.
21 cm. Egz. 100.
15. Ekslibrisy Zbigniewa Jóźwika. Katalog. Wstęp Zb. Strzałkowski.
Lublin 1972, (8) k., il. 20,5 cm. Egz. 250.
16. Ekslibrisy Germama Ratnera z Moskwy. (Zaproszenie na wystawę).
Lublin 1972, (2) k. 20,5 cm. Egz. 100.
17. Dyplom z okazji 40-lecia pracy w służbie polskiej książki dla Wła¬
dysława Jakubowskiego. Oprać. S. Wojciechowski. Lublin 1972, (1)
k. 70 cm. Egz. 1+39 kopii.
17(24)
18. Gawarecki H.: Wejść czy nie wejść oto jest pytanie... Red. S. Woj¬
ciechowski. Oprać. graf. Ryszard Tkaczyk. Lublin 1972, 14, (2) s.,
il. 24,5 cm. Egz. 60.
60
		

/page0067.djvu

			19. Ekslibris łotewski ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika. Wstęp J. Gurba.
Lublin 1972, (4) k., (20) k. tabl., il. 21,5 cm. Egz. 350.
20. Ekslibris Zbigniewa Jóźwika. (Zaproszenie na wystawę). Muzeum
Regionalne w Hrubieszowie. Hrubieszów 1972, (2) k., il. 14,5 cm.
Egz. 100.
21. Ekslibrisy Władimira Winogradowa z Wilna... (Zaproszenie na wy¬
stawę). Lublin 1973, (2) k., il. 20,5 cm. Egz. 250.
21(28)
22. Ekslibrisy Daniela Jerzego de Tramecourta. (Zaproszenie na wy¬
stawę). Lublin 1973, (2) k. 20,5 cm. Egz. 250.
23. Lublin w ekslibrisie ze zbiorów Stefana Wojciechowskiego. Katalog
wystawy. Wstęp i oprać. S. Wojciechowski. Oprać, typograf. Wł.
Jakubowski. Lublin 1974, 16 s., il. 24,5 cm. Egz. 500.
23(30)
24. Ekslibris estoński ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika. (Katalog). Wstęp
J. Gurba. Lublin 1974, (4) k., il. 23,5 cm. Egz. 400.
25. Miscellanea Bibliofilskie. Praeliminarium wieczoru... w Domu Grec¬
kim w Puławach. (Oprać. M. Gawarecka). Lublin 1974, (2), 20,5 cm.
Egz. 100.
25(32)
26. Tradycja rycerska w znaku książkowym. Katalog wystawy. Tekst
Bohdan Królikowski. Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1974, (4) k.
21 cm. Egz. 100 numer.
27. Ekslibris Zbigniewa Jóźwika. (Katalog wystawy). Oprać. J. Gurba,
Wł. Jakubowski. Lublin 1975, 16 s., il. 23 cm. Egz. 120.
27(34)
28. Wystawa „Małe formy graficzne” Lublin 1974—1975 ze zbiorów
Henryka Zwolakiewicza. (Katalog). Wstęp Zb. Jóźwik. Red. J. Gurba.
Lublin 1974, (8) k., il. 19 cm. Egz. 150.
28(35)
29. Drukarz-typograf Władysław Jakubowski w latach 1969—1974. (Ka¬
talog wystawy). Wstęp Alojzy Leszek Gzella. Red. J. Gurba. Lublin
1974, 24 s., portr. 15 cm. Egz. numer. 120.
29(36)
61
		

/page0068.djvu

			30. Ekslibrisy Henryka Zwolakiewicza. Katalog retrospektywnej wysta¬
wy. Red. J. Gurba. Oprać, typograf. Wł. Jakubowski. Lublin 1975,
19, (1) s., il. 25 cm. Egz. 250 numer.
30(37)
31. Zbigniew Jóźwik II. Mesto. Razstawa ekslibrisov Knijga Zblizuje
Narode Bied, 19.9.1974. (Druk gratulacyjny). Kompozycja S. Woj¬
ciechowski. Red. H. Gawarecki. Lublin 1975, (4) k., il. 19 cm. Egz.
120 numer.
31(38)
32. Ekslibrisy Saule Kisarauskiene, Vincas Kisarauskas, Antanas Kmie-
lauskas z Wilna ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika z Lublina. Katalog
wystawy. Oprać. graf. Edward Rakowski. Lublin 1975, (4) k., il.
24 cm. Egz. 200.
32(39)
33 Index poranku bibliofilskiego „Ogród nieplewiony”. (Program.
Oprać. M. Gawarecka. Oprać. graf. R. Tkaczyk). Lublin 1974, (1) k.
24 cm. Egz. 200.
33(40)
34. Parandowski Jan: O miłości do ksiąg. Przygot. do druku S. Woj¬
ciechowski. Oprać, typograf. E. Rakowski. Lublin 1975, 6, (2) s.
21 cm. Egz. 100 numer.
34(46)
35. Ekslibris ukraiński ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika. (Katalog). Wstęp
J. Gurba. Lublin' 1975, (4) k., il. 24 cm. Egz. 250.
35(47)
36. Ekslibrisy dla archeologów Tadeusza R. Żurowskiego. (Katalog).
Wstęp J. Gurba. Lublin 1974, (2) k. 17 cm. Egz. 150.
36(48)
Program p.n. „Et libelli... sua gaudia habent”. Przedwieczerz Biblio¬
filska. (Oprać. M. Gawarecka. Oprać. graf. Zb. Jóźwik). Lublin 1976,
(1) k. 21 cm. Egz. 200.
37. Ekslibrisy Zbigniewa Jóźwika z wierszami Sergiusza Riabinina. Po¬
słowie S. Wojciechowski. Lublin 1976 ,(8) k., il. 25 cm. Egz. 100
numer, i sygn.
37(42)
62
		

/page0069.djvu

			38. Program Przedwieczerzy... pt. „Zwierciadło bibliofilskich uciech
i mądrości Chełmowi przedstawione”. (Oprać. M. Gawarecka. Oprać,
typograf. R. Tkaczyk). Lublin 1976, (1) k. 25 cm. Egz. 200.
39. Grafika książkowa i ekslibrisy Zbigniewa Dolatowskiego. (Katalog).
Lublin 1976, (6) k., il. 14 cm. Egz. 250.
42
40. Zwolakiewicz H. 20 Ekslibrisów II. (Teka). Tekst W. Egiersdorffa.
Oprać. graf. H. Zwolakiewicz. Lublin 1976, (4) k., 20 k. tabl., il.
20 cm. Egz. 99 numer, i sygn.
43
41. Wojciechowski S. O bibliofilstwie lubelskim w latach 1926—1976.
Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1976, 40 s., il. 24 cm. Egz. 500.
44
42. Wystawa bibliofilska „Rara et Curiosa” ze zbiorów członków Koła.
Lublin czerwiec 1976. Katalog. Oprać. H. Gawarecki. Oprać, grat
H. Zwolakiewicz. Lublin 1976, (4) k. 23 cm. Egz. 250.
45
43. Graficy Lubelszczyzny dla siebie. Ekslibrisy. Katalog. Wstęp S. Woj¬
ciechowskiego. Oprać, całości Zb. Jóźwik. Lublin 1976, (24) k., il.
25 cm. Egz. 100 numer.
46
44. Współczesny ekslibris białoruski. Katalog. Wstęp Michaś Minkie¬
wicz. Red. J. Gurba. Lublin 1976, (4) k., il. 21 cm. Egz. 300.
47
45. Sumariusz Biesiady Bibliofilskiej.- pod nazwą „Dialogi z Łopaciń¬
skim”. (Oprać. M. Gawarecka. Oprać. graf. R. Tkaczyk). Lublin 1977,
(1) k. 28,5 cm. Egz. 200.
46. Wojciechowski S. In memoriam Wandy Wojciechowskiej. Red. H. Ga¬
warecki. Lublin 1977, 36 s., il. 24 cm. Egz. 220 sygn.
48
47. Yincas Kisarauskas z Wilna „Grafika i ex libris”. (Anons wystawy).
Lublin 1977, (3) k„ il. 20 cm. Egz. 300.
49
63
		

/page0070.djvu

			48. Współczesny ekslibris radziecki ze zbiorów Zbigniewa Jóźwika.
Wstęp J. Gurba. Lublin 1977, (6) k., il. 17 cm. Egz. 300.
50
49. Powitanie z pożegnaniem. (Druk pamiątkowy). Oprać. A. Dudek,
J. Gurba, Zb. Jóźwik. Lublin 1977, (4) k. 22 cm. Egz. 100.
50. Wojciech Jakubowski. Wystawa ekslibrisu. Wstęp S. Wojciechowski.
Oprać. graf. R. Tkaczyk. Lublin 1977, (6) k., il. 20,5 cm. Egz. 200.
51. Ekslibris słoweński ze zbiorów Rajko Pavlovec’a z Ljubliany. Wstęp
i oprać. Zb. Jóźwik. Lublin 1978, (8) k., il. 21 cm. Egz. 350.
51
52 Statut. Spis członków Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki.
Oprać. M. Gawarecka. Oprać, typograf. A. Dudek. Lublin 1978, 16 s.
24 cm. Egz. 200.
52
53. Ekslibrisy Valerijonasa Vytautasa Jucysa z Wilna ze zbiorów Zbi¬
gniewa Jóźwika. (Folder — anons wystawy). Lublin 1978, (4) k.,
il.	21 cm. Egz. 350.
54. Albus Corvus cum Heliantho. Red. M. i H. Gawareccy. Oprać. graf.
H.	Zwolakiewicz. Red. techn. A. Dudek. Lublin 1978, 11, (1) s., il.
24 cm. Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki. Egz. 120.
53
55. Grafika i ekslibris Elfi Osiander de Lewin Richter z Barcelony...
ze zbiorów Zb. Jóźwika. (Katalog wystawy). Wstęp i oprać. Zb.
Jóźwik. Lublin 1979, (2) k., il., portr. 21 cm. Egz. 300.
54
56. Ekslibrisy dla Dagmar Novaćek z Kranj (Jugosławia) ze zbiorów
Zbigniewa Jóźwika. Wystawa. Wstęp i oprać, katalogu Zb. Jóźwik.
Lublin 1980, (6) k., iL 21 cm. Egz. 400.
55
57. Ekslibris Lorentza Maya z Danii— ze zbiorów Zb. Jóźwika. (Folder
wystawy). Oprać. Zb. Jóźwik. Lublin 1981, (4) k., il., portr. 21,5 cm.
Egz. 150.
57
64
		

/page0071.djvu

			58. Ziółkowski Wiktor (Julian Kot): O bibliofilstwie. Wybór i red.
M. i H. Gawareccy. Oprać. graf. H. Zwolakiewicz. Red. techn.
A. Dudek. Lublin 1981, 12, (2) s., portr. 21,5 cm. Egz. 150 numer.
58
59. Ekslibris krotochwilny ze zbiorów Alfreda Gaudy. Wstęp H. Gawa¬
recki. Oprać. graf. A. Gauda. Lublin 1981, (10) k., il. 14,5 cm.
Egz. 200.
59
60. Ogród Białego Kruka. (Aut.: S. Wojciechowski i in.). Wstęp i red.
M. i H. Gawareccy. Inicjały i oprać. graf. Zb. Jóźwik. Red. techn.
A. Dudek. Lublin 1982, 106, (5) s., il. 22,5 cm. Egz. 350 numer, i sygn.
60
61. Współczesny ekslibris lubelski. Katalog wystawy. Wstęp A. L. Gzella.
Oprać. graf. Zb. Jóźwik. Lublin 1982, (10) k., il. 21 cm. Egz. 400.
61
65
		

/page0072.djvu

			LISTA CZŁONKÓW LTMK NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 1982 R.
1. Adrianek Mieczysława
2. Aleksandrowicz Alina
3. Brzezińska Maria
4. Cieślak Franciszek
5. Deptułowa Krystyna
6. Dudek Antoni
7. Flanczewska Barbara
8. Gauda Alfred
9. Gawarecka Ewa
10. Gawarecka Maria
11. Gawarecka Mirosława
12. Gawarecki Henryk
13. Gawdzik Czesław
14. Gawrońska Maria
15. Goluda Stanisław
16. Gromek Krystyna
17. Gurba Jan
18. Gzella Alojzy Leszek
19. Jarzębowska Stefania
dr bibliotekoznawstwa, st. kustosz dypl.
Biblioteki Głównej UMCS
prof. dr hab. Instytut Filologii Polskiej
UMCS
mgr filologii polskiej, dziennikarz ra¬
diowy
mgr historii, dyrektor Wojewódzkiego
Archiwum Państwowego w Lublinie
mgr filozofii, bibliotekarka
mgr historii, st. mistrz w Oficynie Dru¬
karskiej UMCS
mgr historii, emeryt, st. kustosz dypl.
Biblioteki Głównej UMCS
mgr etnografii, dyrektor Muzeum Okrę¬
gowego w Lublinie
mgr biologii, kustosz WBP im. H. Ło¬
pacińskiego w Lublinie
mgr filozofii (historia), st. kustosz dypl.,
emeryt, wicedyrektor WBP im. H. Ło¬
pacińskiego w Lublinie
dr medycyny, ordynator Oddziału Uro¬
logicznego w Szpitalu Kolejowym w Lu¬
blinie
mgr inż. bud., emeryt, z-ca dyrektora
do spraw naukowo-konserwatorskich
O/PKZ w Lublinie
mgr inż. arch., emeryt, st. projektant
w „Mistoprojekt” Oddział Lublin
emeryt, bibliotekarz WBP im. H. Ło¬
pacińskiego w Lublinie
mgr filozofii (historyk), emert. nau¬
czyciel
mgr historii, b. st. inspektor Urzędu
Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk
w Lublinie
doc. dr archeologii, kierownik Katedry
Archeologii Polskiej UMCS w Lublinie
mgr filologii polskiej, dziennikarz
kustosz, wicedyrektor WBP im. H. Ło¬
pacińskiego w Lublinie
66
		

/page0073.djvu

			20. Jarzynowa Janina
21. Jóźwik Zbigniew
22. Kowalczyk Jerzy
23. Kowalczyk Stanisław
24. Łaszkiewicz Waldemar
25. Marek Zbigniew
26. Maruszak Edward
27. Michalski Waldemar
28. Miketta Joanna
29. Mikulska Zofia
30. Pawelec Stefan
31. Rouppert Leszek Maria
32. Rój Janusz
33. Skwarcz Teresa
34. Styk Józef
35. Tarłowski Józef
36. Wełna-Klonowiecka
Matylda
37. Wolska Halina
38. Zdrojewski Marek
dypl. pracownik kult., dyrektor Klubu
MPiK w Lublinie
przyrodnik (doktor) i grafik, adiunkt
Zakładu Fizjologii Roślin UMCS
prof. dr hab. Instytut Sztuki PAN
w Warszawie
dr bibliotekoznawstwa, emeryt, dyrek¬
tor Biblioteki Akademii Medycznej
w Lublinie
elektronik, pracownik Dyrekcji Poczt
i Telegrafów
typograf, redaktor w Wydawnictwie
Lubelskim
dr filologii angielskiej, z-ca dyrektora
Biblioteki Akademii Medycznej w Lu¬
blinie
mgr filologii polskiej, kustosz Biblio¬
teki KUL, literat
mgr filologii polskiej, kustosz w Bi¬
bliotece Głównej UMCS
mgr filologii polskiej, kustosz WBP im.
H. Łopacińskiego w Lublinie
mgr pedagogiki, kustosz w Bibliotece
Zakładowej Instytutu Fizyki UMCS
dr prawa, adiunkt na Wydziale Prawa
UMCS
pracownik Muzeum Zamku w Niedzicy
lekarz medycyny, Przychodnia Rejo¬
nowa w Lublinie
mgr historii, redaktor Krajowej Agen¬
cji Wydawniczej O/Lublin
mgr matematyki i historii sztuki, nau¬
czyciel matematyki w szkołach zawo¬
dowych
mgr filologii polskiej, literat i dzien¬
nikarz
mgr filologii romańskiej, kustosz dypl.
w WBP im. H. Łopacińskiego w Lu¬
blinie
mgr historii, iluzjonista, sekretarz Po¬
lonijnego Centrum UMCS
67
		

/page0074.djvu

			39. Zwolakiewicz Henryk	— mgr etnografii, artysta plastyk, emeryt.
nauczyciel
40. Nekanda-Trepka	—	emeryt, lekarz medycyny w Białej Pod-
Kazimierz	laskiej.
SKŁAD ZARZĄDU LTMK NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 1982 R.
Prezes	—	mgr	inż. Henryk Gawarecki
Sekretarz	—	mgr	Maria Gawarecka
Skarbnik	—	doc.	dr Jan Gurba
Członkowie Zarządu	—	mgr	Henryk Zwolakiewicz
— mgr Alojzy Leszek Gzella
— dr Zbigniew Jóźwik
KOMISJA REWIZYJNA NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 1982 R.
Przewodniczący	—	dr Stanisław Kowalczyk
Z-ca Przewodniczącego	—	mgr Franciszek Cieślak
Członkowie	—	mgr Krystyna Gromek
— mgr inż. arch. Czesław Gawdzik
68