/CZAS_757c_1916_nr8_0001.djvu

			Dziennik urzędowy
d i k. Komendy obwodu krasnostawskiego.
— 1.1 i — : i..;.. ■—
Ns 8. drasnostaw, dnia 1. maja 1916 r. R ok 2.
TREŚĆ: 112. Do ludności. — 113. Rozporządzenie Naczel. Wodza armii dotyczące robót
przy uprawie pól zimowych. — 114. Rozporządzenie Naczel. Wodza armii doty­
czące zaprowadzenia czasu letniego. — 115. Reskrypt Wojsk. Gen. Gubernator­
stwa w sprawie zakazu sprzedaży śmietanki. — 116. Uiszczenie zaległych za rok
1915 podatków. — 117. Dnie bezmięsne. — 118. Podróżowanie do Niemiec. —
119. Należytości za doręczanie telegramów. — 120. Kurs położniczy w c. k.
szkole akuszerskiej w Krakowie. — 121. Przełożenie posterunku żandarmeryi.
— 122. Przepisy regulujące jazdę i bezpieczeństwo na drogach. — 123. Bacz­
ność na pociąg. — 124. Pouczenie o zwalczaniu plagi much. — Część nie-
urzędowa-
112.
Do Ludności Jeneralnego Gubernatorstwa !
Jego c. i k. Apostolska Mość. mój Najmiłościwszy Pan raczył najłaskawiej zamia­
nować mnie namiestnikiem Galicyi. Ustępuję przeto ze stanowiska jenerał-gubernatora.
Nie łatwo przychodzi mi opuścić ten kraj, do którego tak się przywiązałem.
Zarząd wojskowy starał sie pod mojem kierownictwem według możności łagodzić
w tym kraju skutki wojny, wspomagać w obecnych ciężkich czasach warstwy ludności,
potrzebujące pomocy, jakoteż, o ile okoliczności na to pozwalają, sprowadzić na normalne
tory gospodarcze i kulturalne życie tego kraju. Dalszy ciąg tej pracy składam z całym
zaufaniem w ręce swego następcy.
Wielu z pomiędzy Was popierało mnie gorliwie i ofiarnie w pracy dla dobra pu­
blicznego. Tym wszystkim dziękuję za to w imieniu własnem i ogółu.
Powaga, zdolności i gorliwość, które przy tej wspólnej pracy u wielu obywateli
kraju z radością stwierdziłem, pozwalają powziąć jak najlepsze nadzieje co do przyszłości
tego
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0002.djvu

			Dziękuję również całej ludności za jej prawie że bez wyjątku nienaganne zacho­
wanie się. -
Żegnam Was zatem serdecznie i życzę temu krajowi błogosławieństwa Bożego",
oby się pięknie rozwijał i doznał szczęśliwej przyszłości.
Lublin, 23. kwietnia 1916 r.
ERYK br. DILLER, w r
Jenerał Major.
813,
R o z p o r z ą d z e n i e
Naczelnego Wodza armii z 3. kwietnia 1916 N° 54, dotyczące robót
przy uprawie pól i żniwach.
Mocą uprawnień najwyższej władzy cywilnej i wojskowej, przeniesionych na Mnie
rozkazem najwyższego Dowództwa, zarządzam dla obszarów Polski, podlegających, admi-
nistracyi wojskowej austryacko-węgierskiej (obszar okupowany), co następuje:
Artykuł I.
Przymus gospodarstwa rolnego.
Kto rozporządza gruntem rolnym, winien ten grunt należycie uprawić i dbać o ra-
cyonalne zużytkowanie zbioru.
Artykuł II.
Komisye gospodarskie.
§ I-
Cel i uprawnienia.
Dla rychłego i celowego zabezpieczenia robót polnych ustanawia się komisye go­
spodarskie.
Obowiązkiem ich jest:
1. stwierdzić ilość istniejących środków do prowadzenia gospodarstwa i sił robo­
czych i ustalić niepokryte zapotrzebowanie tychże;
2. dostarczyć sił roboczych i środków do prowadzenia gospodarstwa dla tych grun­
tów, które nie mogą być zagospodarowane własnemi silami przedsiębiorstwa, do którego
należą;
3. zabezpieczyć gospodarstwo rolne na gruntach opuszczonych lub nie zagospo­
darowanych.
Urząd członka komisyi gospodarskiej jest honorowym i nie można się od niego wolnie
§ 2.
Skład komisyi.
Dla każdej gminy ustanawia się z reguły jedną komisyę gospodarską. Komendant
obwodu może połączyć kilka gmin w obszar jednej komisyi.
Każda komisya składa się z pięciu do siemiu członków, zamieszkałych w jej obsza­
rze urzędowym
Komendant obwodu mianuje członków komisyi, a na ich wniosek, przewodniczącego.
O ustąpieniu członka winna komisya natychmiast donieść komendantowi obwodu,
celem zamianowania innego członka.
Komendant obwodu nadzoruje czynność komisyi gospodarskich, może rozwiązać ko*
misye, które nie dopełniają swych obowiązków, składać z urzędu członków komisyi i zastę­
pować ich innymi. Przeciw takim zarządzeniom Komendanta obwodu niema odwołania.
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0003.djvu

			§ 3
Uchwały-
Komisyę gospodarską zwołuje przewodniczący w miarę potrzeby; do powzięcia
uchwały potrzebna jest obecność więcej niż połowy członków. Uchwały zapadają bez­
względną większością głosów.
Jeżeli się takiej większości nie osięgnie, lub w razie równości głosów rozstrzyga
przewodniczący.
Uchwały wciąga się do protokołu, odpis protokołu przedkłada się Komendantowi
obwodu.
Jeżeli nie można zwołać komisyi na czas, winien przewodniczący wydać w nagłych
wypadkach potrzebne zarządzenia i donieść o tern komisyi na następnem posiedzeniu.
Artykuł III.
Gospodarstwo rolne.
§ 4.
Wzajemna pomoc w gminie.
Zapotrzebowanie rolniczych sił roboczych należy przedewszystkiem pokryć dobro­
wolną pomocą.
O ile to nie jest możliwem, winna komisya gospodarska przydzielić potrzebne siły
robocze. Wszystkie osoby płci męskiej lub żeńskiej osiadłe w gminie, muszą na zarzą­
dzenie komisyi gospodarskiej wykonywać roboty polne w gminie.
Uwolnieni od tego obowiązku są:
1. duszpasterze, lekarze, akuszerki i osoby pozostające w służbie publicznej lub
zajęte przy pielęgnowaniu chorych;
2. osoby, które z powodu swego stany zdrowia nie nadają się do robót rolnych
o które chodzi;
3. samoistni gospodarze i ich służba, o ile zatrudnieni są we własnem gospodarst­
wie robotami tego samego rodzaju;
4. Posiadacze rolnych, przemysłowych lub innych przedsiębiorstw oraz ich pomoc­
nicy, o ile są niezbędni do utrzyunania w ruchu przedsiębiorstwa.
§ 5.
Siły pociągowe, maszyny i narzędzia.
Komisya gospodarska rozstrzyga, jakie siły pociągowe, maszyny lub narzędzia są
zbędne w danem przedsiębiorstwie gospodarskiem i może zarządzić, aby użyczono tychże
innemu przedsiębiorstwu w tejsamej gminie, które potrzebuje ich pomocy.
§ 6.
Pomoc między różnemi gminami.
Komendant obwodu może zarządzić, aby zbędnych w jednej gminie sił roboczych
łub pociągowych, maszyn i narzędzi użyczono potrzebującym ich pomocy przedsiębiorst­
wom z innej gminy.
§7.
Wynagrodzenie.
Robocizny i dostarczenie sił pociągowych, maszyn i narzędzi są z reguły bezpłatne.
Osobom, które żyją z zarobuu dziennego lub tygodniowego, lub których utrzymanie
zawisłe jest od zarobku, przysługuje zapłata, którą wyznacza Komendant obwodu. Ko­
mendant obwodu oznacza także wynagrodzenie, które należy wypłacać w wypadkach
godnych uwzględnienia za-dostarczenie sił pociągowych, maszyn i narzędzi.
Osoby, któie mają roszczenie do zapłaty inwentarze żywe i martwe, za których
dostarczenie należy się wynagrodzenie, winne być użyte w miarę możności na takich po­
siadłościach, których właściciele, posiadacze lub użytkowcy rozporządzają środkami na
wypłatę robocizny lub wynagrodzenia.
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0004.djvu

			§ 8.
Zarząd przymusowy.
Grunta opuszczone oddaje komisya gospodarska osobom godnym zaufania (zarząd­
com przymusowym) w celu uprawy i użytkowania. Zarządcami przymusowymi mogą być
także gminy lub inne korporacye. Większe obszary, których w ten sposób nie można zu­
żytkować, bierze Komenda obwodowa w zarząd przymusowy na rachunek c. i k. Zarządu
wojskowego.
Zarząd przymusowy kończy się z chwilą zebrania plonów. Zarządcom przymuso­
wym przypada pełny dochód z gruntu; ponoszą jednak wszystkie wydatki połączone z go­
spodarstwem rolne m.
Grunta nie uprawione jeszcze 15. kwietnia 1915, jeżeli nie zabezpieczono ich ra-
cyonalnej późniejszej uprawy, mogą być uprawione przez Komendę obwodową na rachu­
nek właściciela, lub oddane w zarząd przymusowy w miarę postanowień tego paragrafu.
§ 9.
Obowiązki wobec posiadaczy gruntu.
Jeżeli osoba, której przysługuje prawo dysponowania opuszczonym gruntem (posia­
dacz) powróci w czasie istnienia zarządu przymusowego (§ 8) winien zarządca przymuso­
wy dostarczyć mu ze zbiorów gruntu plonów w naturze, w ilości niezbędnej do wyżywie­
nia aż do przyszłorocznych żniw. Posiadacz gruntu natomiast obowiązany jest współpraco­
wać w przedsiębiorstwie rolnem; wynagrodzenie zato przysługuje mu tylko o tyle, o ileby
inaczej jego utrzymanie było zagrożone.
Obowiązek wyżywienia rozciąga się — o ile wydatność gruntu starczy — także na
niezaopatrzonych członków rodziny posiadacza; ci ostatni obowiązani są również do współ-
pracownictwa, o ile są zdolni do pracy.
O roszczeniach, wynikających z przepisów tego paragrafu, rozstrzyga Komendant
obwodu po wysłuchaniu komisyi gospodarskiej; przeciw takim rozstrzygnięciom niema od­
wołania.
Artykuł IV.
Postanowienie wykonawcze I końcowe.
§ 10.
Sprawozdania z działalności komisyi.
Każda komisya gospodarska winna przedłożyć Komendzie obwodowej do 10. czerwca
tabelaryczne zestawienie zużytkowania gruntów w każdej gminie, nadto 1. i 15. każdego
miesiąca sprawozdanie o stanie uprawy i zasiewów, zaś w czasie żniw o zbiorach.
Formularze tabeli i sprawozdań ustala Jenerał-Gubernatorstwo.
§ 11-
Postanowienie karne.
Kto nie wypełnia oznaczonych w § 1 obowiązków co do swych gruntów na bie*
źący okres gospodarski prawo używania gruntów, całkiem nieuprawionych lub niedosta­
tecznie uprawionych, i plonów z nich. Jeżeli niemożność należytej uprawy nie zostanie udo­
wodnioną, będzie nadto, stosownie do wielkości gruntu, nałożona grzywna do dwudziestu
tysięcy koron lub areszt do jednego roku.
Każde inne przekroczenie tego rozporządzenia lub zarządzenia, wydanego na jego
podstawie, tudzież zaniedbywanie obowiązków członka komisyi gospodarskiej, karane bę­
dzie grzywną do tysiąca koron, w razie niemożności ściągnięcia grzywny aresztem do
trzech miesięcy.
Osobom pobierającym zasiłki z funduszu c. i k. Zarządu wojskowego, mogą być te
zasiłki odebrane, jeżeli się wzbraniają użyczyć dobrowolnej lub przepisanej pomocy według
§§ 4-6.
Odsiedzenie kary aresztu może być odroczone aż do ukończenia pewnych robót
rolnych albo zbiorów.
Rozstrzygnięcia, zarządzenia i orzeczenia karne na podstawie tego paragrafu wy­
daje Komenda
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0005.djvu

			§ 12
.
Wejście w życie.
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Arcyksiążę Fryderyk, marszałek polny, w. r.
114
Rozporządzenie Naczelnego Wodza armii
z dnia 23. kwietnia 1916. Nr. 56. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego
w roku 1916.
Mocą uprawnień Najwyższej władzy cywilnej i wojskowej, przeniesionych na mnie
rozkazem Najwyższego Dowództwa, zarządzam dla okupowanych obszarów Polski, będą­
cych pod austr.-węg. Zarządem wojskowym, ćó następuje:
§ 1.
W czasie od pierwszego 1. maja do 30 września 1916. zaprowadza się nowy ra­
chunek czasu (czas letni).
1. maja 1916 zaczyna się zatem dnia 30. kwietnia o godzinie 11 -tej popołudniu
w nocy), wedle dotychczasowego rachunku czasu, zaś 30. wrzesień kończy się o 1. go­
dzinę po północy wedle rachunku czasu zaprowadzonego rozporządzeniem.
§ 2.
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Arcyksiążę Fryderyk, marszałek polny, w. r.
115.
Reskrypt c. i k. Wojskowego Generał-Gubernatorstwa F. Ni 24893
w sprawie zakazu sprzedaży śmietanki.
Z uwagi na konieczność oszczędnego obchodzenia się ze wszystkiemi tłuszczami
zakazuje się sprzedaży śmietanki. Wytwarzanie śmietanki dozwolonem jest jedynie dla wy­
robu masła.
Sprzedaż kawy z pianką w kawiarniach i cukierniach jest od dnia ogłoszenia tego
reskryptu zakazaną.
116
O b w i e s z c z e n i e .
w sprawie zapłaty zaległych za 1915 podatków.
Pomimo, że termin do zapłaty podatku gruntowego, podymnego, drogowego, szkol­
nego za rok 1915 już dawno upłynął, tylko nieliczne gminy podatki te zapłaciły. Wobec
tego wzywam ponownie wójtów i sołtysów, aby do końca maja 1916 bezwarunkowo za­
ległe za rok 1915 podatki zebrali i do kasy c. i k. Komendy obwodowej odwieźli.
Od obowiązku uiszczenia zaległości w podatku gruntowym, podymnym i drogo­
wym są wolni tylko ci właściciele gruntów, którzy do końca kwietnia b. r. wnieśli
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0006.djvu

			lub do tego terminu zgłosili się w gminie z prośbą o przyznanie opustu z powodu szkód
wojennych, Natomiast wszystkie zaległe opłaty szkolne muszą być bezwarunkowo ściągnięte,
Na nie stosujących się do tego rozkazu wójtów i sołtysów nałożone zostaną po
myśli rozp. Naczelnego Wodza Armii z 19. sierpnia 1915 kary pieniężne do dwóch tysięcy
koron albo kary aresztu do 6 miesięcy.
117
Dnie bezmięsne.
Zmieniając punKt 2. dziennika urzędowego Nr. 1 z 15. stycznia 1916 zaprowadza
się dnie bezmięsne w każdy poniedziałek i czwartek.
Wszystkie inne postanowienia powyższego zarządzenia pozostają w mocy.
118.
Podróżowanie z obszaru okupacyjnego do Niemiec.
Reskrypt Naczelnej Komendy Armii M. V. Nr. 26206 z 27, marca 1916.
Do podróży 'z austr.-węg. obszaru okupacyjnego do Niemiec potrzeba oprócz przy­
pisanego paszportu, także osobnej przepustki wydanej przez zastępcę sztabu jeneralnego
armii w Berlinie,
Wymagane nadto do podróży do Niemiec wisum niemieckiego zastępcy dyploma­
tycznego lub konsularnego można uzyskaś na paszporcie dopiero po uzyskaniu powyższej
przepustki.
119.
Należytości za doręczenie telegramów prywatnych.
Reskrypt c. i k. Naczelnej Komendy Armii Tel. Nr. 18227 z dnia 29. marca 1916.
Według § 23 rozporządzenia Naczelnego Wodza Armii dotyczącego służby poczto­
wej i telegraficznej od 10. kwietnia b. r. począwszy pobierać się będzie za doręczenie te­
legramów prywatnych w siedzibie Urzędu telegraficznego
w dzień . . .10 helerów
w nocy . . . . 20 „
Za noc uważa się czas od 10 w nocy do 6 rano.
120
Kurs dla położnych w Krakowie.
Pierwszy jednoroczny kurs szkolny dla akuszerek zostanie otwarty w Krakowie
dnia I. października 1916 w c. k. szkole akuszerskiej.
Dyrekcya tej szkoły ogłosiła, że na kurs ten będą także dopuszczone kandydatki
pochodzące z austryacko-węgierskiego obszaru okupowanego Polski.
Ażeby zapobiedz brakowi egzaminowanych akuszerek w kraju, mają p.p. Wójtowie
oraz p. Burmistrz w Krasnostawie wyszukać kobiety dobrego prowadzenia się, które do
tego zawodu mają chęć i zamiłowanie i które podbyciu kursu w rzeczonej szkole i złożeniu
przepisanego egzaminu mogłyby później osiąść w swojej ojczyźnie jako dyplomowane aku­
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0007.djvu

			Aspirantki na akuszerki mają się osobiście zameldować w dyrekcfi łej
szkoły w Krakowie, między 1. a 4. października 1916.
Warunki przyjęcia dla kandydatek są następujące:
1.) Dokładna znajomość języka polskiego (w słowie i piśmie) i rachunków.
2.) Niezamężne kobiety muszą być pełnoletnie (24 lat).
3.) Nieprzekraczalny 42 rok życia (dla kandydatek).
Oprócz tego muszą kandydatki przedłożyć.
a) mętrykę urodzenia;
b) świadectwo zdrowia;
c) świadectwo szczepienia przeciw ospie;
d) certyfikat przynależności;
e) świadectwo moralności;
f) mężatki—metrykę ślubu i zezwolenie męża;
g) wdowy—metrykę śmierci męża.
Koszta pobytu w Krakowie podczas uczęszczania na kurs oraz zakupno przyrządów
położniczych i instrumentów ponoszą kandydatki same albo w razie udowodnionego ubó­
stwa przynależna gmina.
Te kandydatki, które reflektują na pomoc gminy muszą się zobowiązać przynaj­
mniej przez 3 lata wykonywacć w tej gminie praktykę akuszerską.
W wypadkach na uwzględnienie zasługujących Komenda obwodowa przedstawi
c. i k. Wojskowemu Gen. Gubernatorstwu wniosek na udzielenie gminom słabym pod
względem finansowym odpowiedniej subwencyi.
Do 15. czerwca 1916 mają Wójtowie oraz p. Burmistrz w Krasnymstawie po­
dać c. i k. Komendzie Obwodowej nazwiska kandydatek, które reflektują na przyjęcie
w powyższej szkole.
121.
Przeniesienie posterunku żandarmeryi.
Z dniem 26. kwietnia 1916 przeniesiono posterunek z Chełma do Kraśniczyna.
122.
Przepisy regulujące jazdę i bezpieczeństwo na drogach.
Wszystkie wozy (sanie) muszą być podczas jazdy na gościńcach i drogach zao­
patrzone w tabliczkę, zawierającą imię i nazwisko właściciela tudzież jego stałe miejsce
zamieszkania.
W nocy winne być nadto wozy zaopatrzone w latarnię, która ma być umieszczoną
w pobliżu przednich kół.
Przepisy te nie odnoszą się do fur gospodarczych w obrębie gminy, do której należą
Jeszcze raz przypomina się przepis „na lewo jechać, na prawo wyprzedzać“.
Nadto zarządza się, że rogatki mają być w nocy oświetlone latarnią w ten sposób,
ażeby można je było już zdaleka spostrzedz.
123.
Baczność na pociąg.
Z powodu otwarcia ruchu normalnej Kolei Bełzec-Rejowiec zwraca się uwagę lud­
ności na niebezpieczeństwo zdarzenia pojazdów z pociągami przy sposobności przejeżdża­
nia przez tor
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0008.djvu

			Przy przybliżeniu się do przejazdów kolejowych należy tedy uważać, czy pociąg
nie nadchodzi i w tym razie zatrzymać się na odległość przynajmniej 20 kroków od prze­
jazdu. Woźnica winien zesiąść i trzymać konie, ażeby przeszkodzić spłoszeniu się tychże.
Leży w interesie właścicieli pojazdów, ażeby ściśle zastosowali się do niniejszego
ostrzeżenia, przyczem zaznacza się, że wszelkie rozszczenia odszkodowawcze nie będą
mogły być uwzględnione.
124.
Pouczenie o zwalczeniu plagi much.
Z wiosną zbliża się także niebezpieczeństwo rozszerzania się chorób, które powo­
dują ukąszenia rozmaitych owadów i much.
Pora wiosenna nadaje się jednak do wyniszczenia tych much różnego rodzaju
i owadów. W interesie ogólnym zarządza się przeto co następuje:
1.) Wszystek gnój i nieczystości należy polać mlekiem wapiennem, ponieważ
w tych miejscach muchy znajdują pożywienie i składają jaja. Tamże przedostają się roz­
maite rozsadniki chorób na muchy, które je następnie zapomocą ukąszeń przenoszą na lu­
dzi i powodują rozmaite choroby.
2.) Gnojówkę należy odprowadzić do dołów, które mają być dobrze przykryte.
3.) Bajury i błociste dziury należy zasypać i osuszyć. W ten sposób zginą milio­
ny poczwarek much.
4.) Ścierwo należy zakopać i polać mlekiem wapiennem.
5.) Mieszkania należy stale
		

/CZAS_757c_1916_nr8_0009.djvu

			Część nieurzędowa
Rozkład jazdy kolei normalnej
R E J O W I E C — B E Ł Ż E C .
Ważny od 1. Maja 1916,
G.
1221
Km. S T A C y E.
G.
1222
4E | odj. Lublin przyj 121°
605 — odj. Rejowiec (1) Przyj. 9-
618 5 Żulin 9-
629 9 Bzite B. A.* 9L5
645 14 Krupiec B. A.* 852
7U 21 Krasnostaw 82
737
28 Wólka Ortowska B. A.* 8°J
754 33 Izbica 7tł
. 814 39 Tarzymiechy B. A.
721
836 45 Ruskie Piaski 65i
854 50 Złojec B. A. 6-
9I8 57 Zawada 612
984  64 Szczebrzeszyn
555
958 70 Topolcza
538
1012 76 Wywłoczka B. A, 5U
1Q26 ' 81 Zwierzyniec 459
1040 86 Forsthaus Zamojskie B. A. 442
1054 91 Górecko 429
11 11 98 Długikąt 41L
1131 106 Nowiny B. A.* 351
11 55 112 Susiec 334
1213
119 Maziły 3°5
1227 125
/ Poglesina B. A.* , 1 247
1240 ! 131 przyj. Bełżec (c. k. kol. państw.) odj. 230
210 przyj. Rawa Ruska odj. I 12'2S
6L7 przyj. Jaroslau odj. i 709
6ó° przyj. Lemberg odj. i 710
650 1
przyj. Budapest Ostbf. odj. l 102?
1
C. i k. Komendant obwodu
Podpułkownik JAM SGRUßEPTH w. r.
DRUKARNIA
PRACOWNIA STANISLAW DŻAŁ
(Obok Kasv
„POŚPIESZNA” i
STEMPLI w LUBLINIE,
Przemysłowców^.
KAUCZUKOWYCH e s KOLŁĄ FAJA As 3
.
^ --------- L-